ΤρΣυμβΑΠ 1/2024 (ν. 3068/2002)

Σύνθεση: Ι. Κλάπα-Χριστοδουλέα, Πρόεδρος Αρείου Πάγου, Ε. Μπερτσιά και Τ. Δρακοπούλου-εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες

Νομικές διατάξεις: άρθρα 1, 3 §§ 1, 3 ν. 3068/2002, 20 ν. 3301/2004, 4 ν. 3388/2005, 3 §§ 1, 2, 3, 5 § 1 π.δ. 61/2004

Μη συμμόρφωση του καθ’ ου Δήμου προς αμετάκλητη δικαστική απόφαση απόδοσης ακινήτου, ώστε να προσδιορίσει το Συμβούλιο του Αρείου Πάγου το χρηματικό ποσό που πρέπει να καταβληθεί από αυτόν στην αιτούσα ως κύρωση για τη μη συμμόρφωση, κατά τις διατάξεις του ν. 3068/2002, ως ισχύει.

Κατά το άρθρο 1 του ν. 3068/2002, όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 20 του ν. 3301/2004 και με την § 3 του άρθρου 4ε ν. 3388/2005, το Δημόσιο, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και τα λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου έχουν υποχρέωση να συμμορφώνονται χωρίς καθυστέρηση προς τις δικαστικές αποφάσεις και να προβαίνουν σε όλες τις ενέργειες που επιβάλλονται για την εκπλήρωση της υποχρέωσης αυτής και για την εκτέλεση των αποφάσεων, η αρμοδιότητα δε για τη λήψη των προβλεπόμενων στο άρθρο 3 του ιδίου νόμου μέτρων για τη συμμόρφωση της διοίκησης προς τις δικαστικές αποφάσεις ανατίθεται στο τριμελές συμβούλιο που προβλέπεται στο άρθρο 2 § 1 του αυτού νόμου. Εξάλλου, στο άρθρο 3 §§ 1, 2 και 3 του π.δ. 61/2004 (ΦΕΚ 54/2005 τεύχος Α΄) ορίζονται τα εξής: «1. Το συμβούλιο συντάσσει πρακτικό μέσα σε δύο μήνες από τότε που περιέρχεται σ’ αυτό η αίτηση, με το οποίο, εφόσον συντρέχει περίπτωση, καλεί την αρχή να υποβάλει στοιχεία και απόψεις, σύμφωνα με το άρθρο 3 § 1 του ν. 3068/2002... 2. Αν μετά από έρευνα των στοιχείων που απεστάλησαν, το συμβούλιο διαπιστώσει αιτιολογημένα ότι η καθυστέρηση, παράλειψη ή άρνηση συμμόρφωσης ή η πλημμελής συμμόρφωση προς τη δικαστική απόφαση είναι αδικαιολόγητη, συντάσσει πρακτικό, με το οποίο καλεί την υπόχρεη αρχή να συμμορφωθεί προς την απόφαση μέσα σε εύλογη προθεσμία η οποία δεν μπορεί να υπερβεί το τρίμηνο. Η προθεσμία αυτή επιτρέπεται να παρατεθεί μία μόνο φορά αν κατά την κρίση του συμβουλίου συντρέχει σπουδαίος λόγος. 3. Αν η υπόχρεη αρχή δεν συμμορφωθεί προς τη δικαστική απόφαση, με την οποία βεβαιώνει τη μη συμμόρφωση και προσδιορίζει το χρηματικό ποσό που πρέπει να καταβληθεί στον ενδιαφερόμενο, σύμφωνα με το άρθρο 3 § 3 του ν. 3068/2002». Τέλος, κατά το άρθρο 5 § 1 του ίδιου π.δ. 61/2004, νέα αίτηση των ίδιων ή άλλων ενδιαφερομένων για επανάληψη της διαδικασίας διαπίστωσης της μη συμμόρφωσης και επιβολή νέας χρηματικής κύρωσης, σύμφωνα με το άρθρο 3 § 3 εδάφ. τελευταίο του ν. 3068/2002, δεν υποβάλλεται πριν περάσει τρίμηνο από την κοινοποίηση της απόφασης του συμβουλίου στην υπόχρεη προς συμμόρφωση αρχή.

Από τις παραπάνω διατάξεις προκύπτει ότι, στην περίπτωση κατά την οποία η υπόχρεη αρχή δεν συμμορφωθεί προς τη δικαστική απόφαση, μετά από τη διαπίστωση από το αρμόδιο τριμελές συμβούλιο ότι η μη συμμόρφωση είναι αδικαιολόγητη, την κλήση αυτής για συμμόρφωσή της, και την παρέλευση άπρακτης της προθεσμίας που τάχθηκε σχετικά, το τριμελές συμβούλιο εκδίδει απόφαση, με την οποία βεβαιώνει τη μη συμμόρφωση και προσδιορίζει ένα χρηματικό ποσό που πρέπει να καταβληθεί στον ενδιαφερόμενο ως κύρωση για τη μη συμμόρφωση προς τη δικαστική απόφαση. Κριτήρια για τον καθορισμό του ποσού αυτού είναι η φύση και η σημασία της διαφοράς για την οποία εκδόθηκε η μη εκτελούμενη απόφαση, οι συνθήκες της μη συμμόρφωσης και οι συνέπειές της για το πρόσωπο του θιγόμενου, η χρονική διάρκεια και ο αποτρεπτικός χαρακτήρας της κύρωσης.

Στην προκειμένη περίπτωση από τα έγγραφα του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Με την από 16.5.2022 αίτησή της προς το παρόν Συμβούλιο, η οποία κατατέθηκε στη γραμματεία του Αρείου Πάγου στις 18.5.2022, η αιτούσα Α. συζ. Σ.Δ. ζήτησε να διαπιστωθεί η άρνηση συμμόρφωσης του καθ’ ου η αίτηση νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «ΔΗΜΟΣ …» προς το διατακτικό της υπ’ αριθ. 1239/2016 απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, που εκδόθηκε κατά την τακτική διαδικασία και να προσδιορισθεί το χρηματικό ποσό που πρέπει να καταβληθεί στην αιτούσα ως κύρωση λόγω της μη συμμόρφωσης του καθ’ ου προς την απόφαση αυτή. Με την ανωτέρω απόφαση αναγνωρίστηκε ότι η ενάγουσα και ήδη αιτούσα Α. συζ. Σ.Δ. είναι κυρία ενός τμήματος ακινήτου εμβαδού 482,30 τ.μ., στην ανατολική πλευρά του υπ’ αριθ. … κληροτεμαχίου της, που βρίσκεται στην εποικισθείσα περιοχή του αγροκτήματος Ν. Μ.Χ., το οποίο (τμήμα) συνορεύει … και υποχρεώθηκε ο εναγόμενος και ήδη καθ’ ου να της αποδώσει το ακίνητο αυτό. Η εν λόγω απόφαση επιδόθηκε νομοτύπως [σ]τον καθ’ ου στις 20.6.2017, όπως τούτο προκύπτει από την υπ’ αριθ. …/20.6.2017 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή της περιφέρειας του Εφετείου Θεσσαλονίκης Ε.Σ.Λ., [ο] οποίο[ς] όμως δεν άσκησε κανένα ένδικο μέσο κατά της απόφασης αυτής, όπως τούτο προκύπτει από το υπ’ αριθ. 282/16.5.2022 πιστοποιητικό περί μη κατάθεσης ενδίκων μέσων του γραμματέα του Εφετείου Θεσσαλονίκης, οπότε η απόφαση έχει ήδη καταστεί αμετάκλητη. Το επίδικο τμήμα ακινήτου από τον Οκτώβριο του έτους 1993 κατέλαβε παρανόμως, χωρίς να έχει προηγηθεί διαδικασία απαλλοτρίωσης, ο Δήμος … Χαλκιδικής, στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του οποίου, μετά το ν. 3852/2010, υπεισήλθε αυτοδικαίως ο εναγόμενος και ήδη καθ’ ου Δήμος … και το χρησιμοποίησε για τη διάνοιξη οδού προς το λιμάνι Ν. Μ.. Ακολούθησε η έκδοση της αμετάκλητης υπ’ αριθ. 1239/2016 απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, με το περιεχόμενο που προαναφέρθηκε και η ενάγουσα και ήδη αιτούσα με την από 9.3.2018 εξώδικη πρόσκληση-δήλωση, την οποία επέδωσε στον καθ’ ου στις 13.3.2018 (…), ζήτησε απ’ αυτόν να της αποδώσει το ως άνω τμήμα ακινήτου της, σύμφωνα με την ανωτέρω απόφαση και σε περίπτωση που δεν ήταν δυνατή η αυτούσια απόδοση του ακινήτου της να προβεί στις δέουσες ενέργειες για την εκ μέρους του νόμιμη κατοχή και χρήση και ειδικότερα στην αγορά αυτού, κατά τις οικείες διατάξεις. Μετά από πολύμηνη καθυστέρηση και εν τέλει μη ανταπόκριση του καθ’ ου στα αλλεπάλληλα αιτήματά της για νόμιμη και προσήκουσα αποζημίωσή της, η αιτούσα επανήλθε με την από 10.2.2020 νέα εξώδικη διαμαρτυρία-πρόσκληση, την οποία επέδωσε στον καθ’ ου στις 19.2.2020 (…), με την οποία διαμαρτυρήθηκε και δήλωσε ότι δεν αποδέχεται τον προσδιορισμό της αξίας του ακινήτου της από την Οικονομική Επιτροπή Εκτίμησης του καθ’ ου στο ποσό των 23.873,85 ευρώ (49,50 €/τμ) και κάλεσε αυτόν να της καταβάλει το ποσό των 63.300 ευρώ, που αντιστοιχεί στην πραγματική αξία του ακινήτου της, όπως υπολογίστηκε βάσει της συγκοινοποιούμενης από 12.12.2019 έκθεσης εκτίμησης του πιστοποιημένου εκτιμητή ακινήτων του Υπουργείου Οικονομικών, Πολιτικού Μηχανικού, Θ.Α. Ακολούθως, η αιτούσα προς εκτέλεση της ανωτέρω δικαστικής απόφασης παρήγγειλε δια του πληρεξουσίου της δικηγόρου την επίδοση α) πιστού επικυρωμένου αντιγράφου από το με αριθμό 270/4.11.2020 πρώτο απόγραφο εκτελεστό της 1239/2016 αμετάκλητης απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης και β) της από 6.11.2020 επιταγής προς τον καθ’ ου, επιτασσομένου αυτού να της αποδώσει την κυριότητα, νομή και κατοχή του τμήματος του ακινήτου της, που αναφέρεται στο διατακτικό της ανωτέρω απόφασης και επί πλέον να της καταβάλει τα έξοδα της εκτέλεσης, ποσού 553,40 € και η επίδοση αυτών έγινε στις 6.4.2021, όπως προκύπτει από την υπ’ αριθ. …/6.4.2021 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή της περιφέρειας του Εφετείου Θεσσαλονίκης, Α.Γ. Σε απάντηση της εν λόγω επιταγής προς εκτέλεση, ο καθ’ ου με το υπ’ αριθ. πρωτ. 10918/21.4.2021 έγγραφο του Δημάρχου του ενημέρωσε τον πληρεξούσιο δικηγόρο της αιτούσας ότι δεν μπορεί να εκτελεσθεί ούτε αναγκαστικά ούτε εκούσια η ανωτέρω απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, καθόσον το επίδικο τμήμα ακινήτου της αιτούσας έχει καταστεί κοινόχρηστο, διότι χρησιμοποιήθηκε από τον Δήμο … για τη δημιουργία δρόμου στην περιοχή του λιμένα Ν. Μ., που κατασκευάστηκε πριν από δεκαετίες και ότι της προσφέρει την ως άνω αποζημίωση ποσού 49,50 €/τ.μ., την οποία η αιτούσα θεωρεί πολύ χαμηλή και δεν την αποδέχεται.

Επειδή, κατά τα άνω, ουδέν από τα αιτήματα της αιτούσας ικανοποιήθηκε, ακολούθησε η ενώπιον του παρόντος Συμβουλίου υποβολή της από 16.5.2022 αίτησης της αιτούσας. Το Συμβούλιο με το υπ’ αριθ. 8/20.10.2022 πρακτικό, που επιδόθηκε στον καθ’ ου την 1.11.2022 (…), τον κάλεσε να εκθέσει, μέσα σε προθεσμία ενός (1) μήνα, από την επίδοση σ’ αυτόν αντιγράφου του πρακτικού αυτού, τις απόψεις του σε σχέση με την καθυστέρηση συμμόρφωσής του προς την προαναφερόμενη απόφαση και να υποβάλει τυχόν στοιχεία που είχε στη διάθεσή του. Ο καθ’ ου με το υπ’ αριθ. πρωτ. …/30.11.2022 έγγραφό του προς το παρόν Συμβούλιο με τα συνοδευτικά αυτού έγγραφα, αναφέρει ότι «η υπ’ αριθ. 1239/2016 αμετάκλητη απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, δεν μπορεί να εφαρμοσθεί, επειδή το επίδικο τμήμα ακινήτου της αιτούσας έχει καταστεί κοινόχρηστο, είναι ανέφικτη η απόδοσή του, διότι χρησιμοποιήθηκε από τον Δήμο για τη δημιουργία δρόμου στην περιοχή του Λιμένα Ν. Μ. και είναι αναγκαία η διατήρησή του για την απρόσκοπτη λειτουργία του Λιμένα. Κατόπιν δε αυτών ο καθ’ ου σε συμμόρφωσή του προς την ανωτέρω απόφαση, προσφέρει στην αιτούσα αποζημίωση ποσού 49,50€/τ.μ. σύμφωνα με την απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του, αν δε η αιτούσα εκτιμά ότι το ποσό αυτό δεν την ικανοποιεί και έχει διαφορετική γνώμη για το ύψος της οφειλόμενης αποζημίωσης, μπορεί να προσφύγει στο αρμόδιο δικαστήριο για διεκδίκηση επιπλέον αποζημίωσης, που η ίδια κρίνει, ώστε να κριθεί δικαστικά με τελεσίδικη απόφαση το ύψος της αναλογούσας αποζημίωσης. Μέχρι τότε η αποζημίωση που καθορίστηκε με την ομόφωνη υπ’ αριθ. 747/2020 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του καθ’ ου είναι στη διάθεση της αιτούσας». Η αιτούσα έχει ήδη δηλώσει ότι δεν δέχεται την αποζημίωση αυτή, διότι την θεωρεί πολύ μικρή. Ακολούθως το Συμβούλιο τούτο με το υπ’ αριθ. 4/23.3.2023 πρακτικό, που επιδόθηκε στον καθ’ ου στις 20.4.2023 (…), κάλεσε τον καθ’ ου «να συμμορφωθεί προς την 1239/2016 αμετάκλητη απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης και να προβεί στην εκτέλεσή της μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών από την επίδοση αυτού». Πλην, όμως, έκτοτε και μέχρι σήμερα ουδόλως προκύπτει ότι έλαβε χώρα η αιτηθείσα από την αιτούσα συμμόρφωση, αλλά ούτε και διατυπώνει αυτός οποιαδήποτε περαιτέρω άποψη επί του θέματος της μη συμμόρφωσής του προς την προαναφερόμενη απόφαση. Μετά από αυτά το συμβούλιο κρίνει ότι η μη συμμόρφωση μέχρι τώρα του καθ’ ου Δήμου προς την ανωτέρω δικαστική απόφαση είναι αδικαιολόγητη.

Συνεπώς, πρέπει τούτο (Συμβούλιο) κατά παραδοχή της αίτησης να βεβαιώσει τη μη συμμόρφωση του καθ’ ου Δήμου προς την ανωτέρω δικαστική απόφαση και να προσδιορίσει το χρηματικό ποσό που πρέπει να καταβληθεί από αυτόν στην αιτούσα ως κύρωση για τη μη συμμόρφωση. Το ύψος του χρηματικού αυτού ποσού πρέπει να προσδιορισθεί ενόψει της φύσης και της σημασίας της διαφοράς, για την οποία εκδόθηκε η μη εκτελούμενη απόφαση, των συνθηκών της μη συμμόρφωσης και των συνεπειών της για το πρόσωπο της θιγόμενης, της χρονικής διάρκειας και του αποτρεπτικού χαρακτήρα της κύρωσης σε τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ.