ΟΝΟΜΑ ΧΩΡΟΥ

Το όνομα χώρου (domain name) δεν μπορεί κατ’ αρχάς να ταυτισθεί με την εμπορική επωνυμία, τον διακριτικό τίτλο και το εμπορικό σήμα· μόνη η καταχώριση στην Αρχή Καταχώρισης δεν δημιουργεί οποιοδήποτε δικαίωμα σε διακριτικό γνώρισμα ή σήμα. Όμως, η χρήση του domain name στις επιχειρηματικές συναλλαγές μπορεί να συμβάλει στην κτήση ενός διακριτικού γνωρίσματος κατά το ουσιαστικό σύστημα.
Η σύγκρουση μεταξύ επωνυμίας, διακριτικού σημείου επιχείρησης, σήματος ή διακριτικού γνωρίσματος προϊόντος ή υπηρεσίας αφενός, και ονόματος χώρου αφετέρου, πρέπει να αρθεί κατ’ αρχάς με βάση την αρχή της χρονικής προτεραιότητας κατά τα εν γένει ισχύοντα, απαιτουμένης και της κατάφασης κινδύνου σύγχυσης στο μέτρο που το προσβαλλόμενο διακριτικό γνώρισμα δεν αποτελεί γνώρισμα φήμης. Κίνδυνος σύγχυσης. Η προστασία μπορεί να παρασχεθεί με τις διατάξεις του άρθ. 58 ΑΚ, του άρθ. 13 ν. 146/1914 ή του άρθ. 150 ν. 4072/2012, χωρίς να αποκλείεται και η περίπτωση παροχής προστασίας κατά τη διάταξη του άρθ. 1 ν. 146/1914. Περιστατικά αθλητικών ιστοσελίδων.

Η ενάγουσα και ήδη εφεσίβλητη με την από 8.3.2019 αγωγή ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, όπως είχε διορθωθεί (άρθ. 224 ΚΠολΔ), ιστορούσε ότι εξέδιδε την αναφερόμενη αθλητική εφημερίδα, πανελλαδικής κυκλοφορίας, από το έτος 1955 με τον τίτλο «ΑΘΛΗΤΙΚΟΝ ΦΩΣ», και από το έτος 1956 με τον νέο τίτλο «ΤΟ ΦΩΣ ΤΩΝ ΣΠΟΡ». Ότι από το έτος 1968 εξέδιδε εβδομαδιαία αθλητική εφημερίδα με τίτλο «ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ». Ότι χρησιμοποιούσε τη λέξη «φως» στο έντυπο επαγγελματικό και διαφημιστικό υλικό της και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ότι η ενάγουσα άρχισε τη λειτουργία ιστότοπου με το όνομα «fosonline.gr» όπου προβάλλονταν ειδήσεις αθλητικού περιεχομένου. Ότι ο πρώτος εναγόμενος και ήδη εκκαλών, που εργαζόταν ως δημοσιογράφος στην ενάγουσα μέχρι τον Μάρτιο του 2018 άρχισε την 25.6.2018 να λειτουργεί ιστότοπο αθλητικού ειδησεογραφικού περιεχομένου με το όνομα «fws.gr», από τον οποίο προκαλείται κίνδυνος σύγχυσης στο ενδιαφερόμενο κοινό. Ζητούσε δε, η ενάγουσα, μεταξύ άλλων, να παραλείπει ο πρώτος εναγόμενος στο μέλλον την χρήση του ονόματος αυτού και να απειληθεί χρηματική ποινή και προσωπική κράτηση για κάθε παραβίαση της υποχρέωσης παράλειψης. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, δικάζοντας κατ’ αντιμωλία των διαδίκων, κατά την τακτική διαδικασία, έκανε δεκτή εν μέρει την αγωγή ως κατ’ ουσίαν βάσιμη ως προς τον πρώτο εναγόμενο και τον υποχρέωσε να παραλείπει στο μέλλον την άνω προσβολή με απειλή χρηματικής ποινής 5.000 ευρώ και προσωπική κράτηση ενός μήνα για κάθε παραβίαση της απόφασης. Κατά της απόφασης παραπονείται ο πρώτος εναγόμενος και ήδη εκκαλών για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων, ζητεί δε να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη, κατά το μέρος που έγινε δεκτή η αγωγή, και στη συνέχεια να απορριφθεί. Πρέπει, συνεπώς, να ερευνηθεί περαιτέρω η υπόθεση.

Το όνομα χώρου (domain name) δεν μπορεί κατ’ αρχάς να ταυτισθεί με την εμπορική επωνυμία, το διακριτικό τίτλο και το εμπορικό σήμα, καθώς ουδέν έτερο αποτελεί, πλην της ιδιότητάς του ως τμήματος μίας τεχνικής διαδικασίας, η τήρηση της οποίας απαιτείται για την ηλεκτρονική περιήγηση στο διαδίκτυο. Μόνη η καταχώριση στην Αρχή Καταχώρισης, άλλωστε, δεν δημιουργεί οιοδήποτε δικαίωμα σε διακριτικό γνώρισμα ή σήμα. Πρόκειται για μία διαρκή ενοχική σχέση με περιουσιακή διάσταση και αξία, χωρίς να δημιουργείται και απόλυτο, αποκλειστικό δικαίωμα (βλ. Μαρίνο, Δίκαιο διακριτικών γνωρισμάτων, 2016, σ. 474, στον αρ. περ. 12.186). Η χρήση, ωστόσο, του domain name στις επιχειρηματικές συναλλαγές δύναται να συμβάλει στην κτήση ενός διακριτικού γνωρίσματος κατά το ουσιαστικό σύστημα (βλ. Μαρίνο, ό.π., σ. 474, στον αρ. περ. 12.187). Ανάλογα με την αντίληψη των συναλλαγών και τη χρήση του, στο domain name μπορεί, μάλιστα, να αποδοθεί λειτουργία είτε διακριτικού τίτλου, είτε ονόματος, είτε ιδιαίτερου διακριτικού γνωρίσματος εμπορευμάτων ή υπηρεσιών. Η ως άνω λύση υποδεικνύεται και από τη διαπίστωση ότι η ευχέρεια ελεύθερης χρήσης οιασδήποτε ονομασίας από πρόσωπο, το οποίο δεν συνδέεται με κανέναν τρόπο με αυτήν, και δη ανεξαρτήτως της φήμης της επιλεγείσας ονομασίας, είναι σε θέση να προκαλέσει σημαντική ζημία στην επιχείρηση εκείνη, η οποία καθιερώθηκε στις συναλλαγές με την επίμαχη ονομασία ή αξιοποίησε αυτή προς τον σκοπό της διάκρισης και της διαφημιστικής προώθησης των προϊόντων ή των υπηρεσιών της. Ως εκ τούτου, η διαφύλαξη των νομίμων συμφερόντων των επιχειρήσεων, προϋποθέτει την απόδοση στο όνομα χώρου (domain name) μιας οιονεί λειτουργίας διακριτικού τίτλου και σήματος. Η ανάγκη αυτή ενισχύεται και υπό το πρίσμα του πραγματικού δεδομένου ότι οι κάτοχοι ονομάτων χώρου, οι οποίοι ασκούν εμπορική δραστηριότητα εμφανίζονται στον εικονικό χώρο του διαδικτύου με τα διακριτικά γνωρίσματα, τα οποία τους κατέστησαν γνωστούς στον υλικό κόσμο, δηλαδή χρησιμοποιούν το όνομα, τον διακριτικό τίτλο, την επωνυμία ή το σήμα τους, δεδομένων μάλιστα των περιορισμένων ορίων παροχής ονομάτων χώρου για κάθε χρήση, αλλά και της επιβαλλόμενης συντομίας για του είδους αυτού την επικοινωνία. Υπό τις ανωτέρω παραδοχές, η σύγκρουση μεταξύ επωνυμίας, διακριτικού σημείου επιχείρησης, σήματος ή διακριτικού γνωρίσματος προϊόντος ή υπηρεσίας αφενός και ονόματος χώρου (domain name) αφετέρου, πρέπει να αρθεί κατ’ αρχήν με βάση την αρχή της χρονικής προτεραιότητας κατά τα εν γένει ισχύοντα, απαιτουμένης και της κατάφασης κινδύνου σύγχυσης στο μέτρο που το προσβαλλόμενο διακριτικό γνώρισμα δεν αποτελεί γνώρισμα (π.χ. σήμα) φήμης. Για την χρονική προτεραιότητα, πάντως, δεν έχει σημασία το χρονικό σημείο της καταχώρισης στο μητρώο των domain names, αλλά η έναρξη χρήσης της ένδειξης στις επιχειρηματικές συναλλαγές (ΑΠ 1609/2014, ΧρΙΔ 2015. 388, ΑΠ 371/2012 ΧρΙΔ 2012. 533 με παρατηρήσεις Αποστολόπουλου, Μαρίνος, ό.π., σ. 479, στον αρ. περ. 12.196). Η προστασία, συνεπώς, δύναται να παρασχεθεί είτε μέσω της διάταξης του άρθρου 58 ΑΚ (ΕφΑθ 1711/2013 ΕΕμπΔ 2013. 726, ΕφΘεσ 498/2010 ΕπισκΕΔ 2010. 864), είτε μέσω της διάταξης του 13 του ν. 146/1914 ή του άρθρου 150 του ν. 4072/2012, χωρίς να αποκλείεται και η περίπτωση παροχής προστασίας κατά τη διάταξη του άρθρου 1 του ν. 146/1914, ιδία στην περίπτωση που ένα όνομα χώρου κατατίθεται κακόπιστα (domain grabbing - βλ. αντί άλλων Μαρίνο, ό.π., σ. 477, στον αρ. περ. 12.193). Ο κίνδυνος σύγχυσης πάντως πρέπει να γίνει εν προκειμένω αντιληπτός κατά τρόπο ευρύ. Δεδομένου, εξάλλου, ότι το domain name είναι λεκτικό γνώρισμα, για τον κίνδυνο σύγχυσης-αποφασιστική είναι η σύγκριση του δεύτερου πεδίου, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η κατάληξη («.com» κ.λπ. – βλ. σχετικώς Μαρίνο, ό.π., σ. 478, στον αρ. περ. 12.195). Στο πλαίσιο αυτό η ταύτιση ή η ομοιότητα του ονόματος χώρου (domain name), αλλά και της δραστηριότητας του κατόχου του με αντίστοιχη προγενέστερη ονομασία, διακριτικό σημείο, σήμα ή διακριτικό γνώρισμα και τη δραστηριότητα του δικαιούχου τους αντίστοιχα, συνηγορεί υπέρ της κατάφασης της προσβολής των τελευταίων (ΑΠ 1609/2014 ΧρΙΔ ΙΕ. 387, ΑΠ 371/2012 ΧρΙΔ ΙΒ. 533, ΕφΑθ 1711/2013 ΔΕΕ 2013. 724, ΕφΑθ 6762/2007 ΤΝΠ-Νόμος, ΕφΑθ 8247/2005 ΤΝΠ-Νόμος).

Περαιτέρω, κατά την έννοια του άρθρου 1 του ν. 146/1914 «περί αθεμίτου ανταγωνισμού» απαγορεύεται στις εμπορικές, βιομηχανικές ή γεωργικές συναλλαγές κάθε πράξη που γίνεται προς τον σκοπό ανταγωνισμού και αντίκειται χρηστά ήθη. Ο παραβάτης μπορεί να εναχθεί προς παράλειψη και προς ανόρθωση της προσγενόμενης ζημίας. Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 13 §§ 1 και 4 του ίδιου νόμου, όποιος κατά τις συναλλαγές κάνει χρήση ονόματος, εμπορικής επωνυμίας ή ιδιαίτερου διακριτικού γνωρίσματος καταστήματος ή βιομηχανικής επιχείρησης ή εντύπου κατά τρόπο που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση με το όνομα, την εμπορική επωνυμία ή το ιδιαίτερο διακριτικό γνώρισμα, τα οποία άλλος νομίμως χρησιμοποιεί, μπορεί να υποχρεωθεί από τον τελευταίο σε παράλειψη της χρήσης. Ως ιδιαίτερο διακριτικό γνώρισμα θεωρείται και ο ιδιαίτερος διασχηματισμός ή η ιδιαιτέρα διακόσμηση των εμπορευμάτων, της συσκευής ή του περικαλύμματος αυτών, εφόσον είναι γνωστά εις τους σχετικούς κύκλους των συναλλαγών ως διακριτικά σημεία των ομοίων εμπορευμάτων κάποιου άλλου. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει: 1) ότι για την εφαρμογή του άρθρου 1 απαιτείται η πράξη αφενός να έγινε προς το σκοπό του ανταγωνισμού και αφετέρου να αντίκειται στα χρηστά ήθη, ως κριτήριο των οποίων χρησιμεύουν οι ιδέες του μέσου κοινωνικού ανθρώπου, που, κατά τη γενική αντίληψη, σκέπτεται με χρηστότητα και φρόνηση (ΟλΑΠ 2/2008) και 2) ότι για την ύπαρξη αθέμιτου ανταγωνισμού με τη χρήση ξένου διακριτικού γνωρίσματος, απαιτείται δυνατότητα να προκληθεί σύγχυση, χωρίς την οποία αθέμιτος ανταγωνισμός δεν υπάρχει (ΑΠ 2026/2007, ΑΠ 1123/2002, ΑΠ 1780/1999). Διακριτικό γνώρισμα είναι το μέσο, με το οποίο εξατομικεύεται είτε το πρόσωπο (λ.χ. το όνομα του), είτε η επιχείρηση (λ.χ. διακριτικός τίτλος της), είτε το εμπόρευμα ή οι υπηρεσίες (λ.χ. το σήμα και ο διασχηματισμός). Σε αντίθεση με τη γενική απαγορευτική ρήτρα του άρθρου 1 του ν. 146/1914, που απαιτεί ανταγωνιστικό σκοπό κατά την έννοια της πρόθεσης των άρθρων 914 και 919 ΑΚ, στην περίπτωση του άρθρου 13 του ίδιου νόμου αρκεί η χρήση να γίνεται κατά τρόπο, που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση, έστω και αν αυτή δεν γίνεται με ανταγωνιστικό σκοπό. Χρήση, που μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση, είναι η αυτούσια μίμηση και η παραποίηση, δηλαδή η χρησιμοποίηση με μικρές μεταβολές, που δεν αρκούν για να αποτραπεί η σύγχυση. Έτσι, η παραποίηση μπορεί να είναι οπτική, ηχητική, εννοιολογική ή και συνειρμική, τον δε κίνδυνο σύγχυσης μπορεί να δημιουργήσει η ομοιότητα λέξεων ή και αριθμών, που αποτελούν το γνώρισμα, εικόνων, ήχων, σχημάτων, χρωμάτων, σχεδίων, συσκευασιών, διαφημίσεων. Σημασία έχει η γενική εντύπωση, που δημιουργείται, ενώ ο κίνδυνος σύγχυσης δεν αποκλείεται όταν η χρησιμοποίηση γίνεται με μικρές παραλλαγές (ΑΠ 1409/1980). Κίνδυνος σύγχυσης υπάρχει, όταν, λόγω ομοιότητας δύο διακριτικών γνωρισμάτων, μπορεί να δημιουργηθεί παραπλάνηση στους συναλλακτικούς κύκλους και συγκεκριμένα σε ένα όχι εντελώς ασήμαντο μέρος των πελατών, όσον αφορά στην προέλευση των εμπορευμάτων ή υπηρεσιών από ορισμένη επιχείρηση, είτε στην ταυτότητα της επιχείρησης, είτε στην ύπαρξη σχέσης συνεργασίας μεταξύ των δύο επιχειρήσεων. Τέτοια σύγχυση πρέπει να αποφεύγεται, διότι ο σαφής σκοπός του νομοθέτη είναι να αποτρέπονται πεπλανημένες εντυπώσεις ως προς τη δραστηριότητα μιας επιχείρησης και εκμετάλλευση της καλής της φήμης από άλλη επιχείρηση. Προϋπόθεση για να δημιουργηθεί σύγχυση από τη χρήση των διακριτικών γνωρισμάτων είναι να έχουν διακριτική δύναμη, χωρίς την οποία δεν μπορούν να επιτελέσουν τον προορισμό τους. Ο βαθμός της διακριτικής δύναμης προσδιορίζει και την έκταση προστασίας. Η ύπαρξη κινδύνου σύγχυσης αποτελεί προϋπόθεση για την προστασία όλων των διακριτικών γνωρισμάτων. Ο παραβάτης των ανωτέρω διατάξεων μπορεί να υποχρεωθεί σε παράλειψη χρήσης του διακριτικού γνωρίσματος, από το οποίο μπορεί να προκληθεί η σύγχυση που προαναφέρθηκε (ΑΠ 1609/2014 ό.π.).

Από … αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Η εφεσίβλητη δραστηριοποιείται στον τομέα της αθλητικής ειδησεογραφίας και συγκεκριμένα εξέδιδε από την 11.4.1955 την πρωινή καθημερινή αθλητική εφημερίδα, πανελλαδικής κυκλοφορίας, με τον τίτλο «ΑΘΛΗΤΙΚΟΝ ΦΩΣ», η οποία από τις 2.4.1956 κυκλοφορεί υπό τον νέο τίτλο «ΤΟ ΦΩΣ ΤΩΝ ΣΠΟΡ», ενώ από το έτος 1968 άρχισε να εκδίδει εβδομαδιαία αθλητική εφημερίδα με τον τίτλο «ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ». Λόγω του υψηλού μεριδίου αγοράς των εφημερίδων, αλλά και της πολυετούς και αδιάλειπτης κυκλοφορίας τους, οι άνω τίτλοι έχουν επικρατήσει στις συναλλαγές ήδη από δεκαετίες, αφού σημαντικό τμήμα του ενδιαφερόμενου κοινού προσδιορίζει, χάρη σε αυτούς, τα άνω έντυπα από εκείνα άλλων ανταγωνιστικών εκδοτικών επιχειρήσεων. Η εφεσίβλητη, την 13.3.2018, άρχισε την λειτουργία ιστότοπου με το όνομα χώρου «fosonline» και την κατάληξη «.gr», όπου προβάλλεται το περιεχόμενο των εντύπων εκδόσεων. Ο μέσος χρήστης του διαδικτύου, που έχει τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως συνετός και παρατηρητικός, αντιλαμβάνεται ότι η ένδειξη σχηματίζεται από την ένωση των λέξεων «fos» και «online». Η έναρξη της νέας δραστηριότητας της εφεσίβλητης είχε διαδικτυακή προβολή και καθιερώθηκε σχεδόν αμέσως στις συναλλαγές ως διακριτικός τίτλος της επιχείρησής της. Η εφεσίβλητη επιθέτει την λέξη «φως» στο έντυπο επαγγελματικό και διαφημιστικό υλικό της, καθώς και στο πάνω αριστερό τμήμα της ιστοσελίδας της, ενώ χρησιμοποιεί τις ενδείξεις «φως» και «fosonline» στους λογαριασμούς της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι ενδείξεις «φως» και «fos» έχουν καθιερωθεί ως διακριτικοί τίτλοι της επιχειρήσεώς της. Ο εκκαλών είναι δημοσιογράφος και απασχολούνταν έως και τον Μάρτιο του 2018 ως εξωτερικός συντάκτης στην εφεσίβλητη. Από την 25.6.2018, αφού είχε αποχωρήσει από την εφεσίβλητη, άρχισε να λειτουργεί την ιστοσελίδα αθλητικού ειδησεογραφικού περιεχομένου «www.fws.gr». Αυτό το όνομα, όπως αναφέρει, αποτελεί συντομογραφία που σχηματίστηκε από τα αρχικά γράμματα «fueled with sports». Ο μέσος Έλληνας, ως είναι γνωστό, είναι εξοικειωμένος με το λατινικό αλφάβητο, αφού και με αυτό γράφονται τα στοιχεία ταυτότητάς του σε κρατικά έγγραφα πιστοποίησης, ήτοι ταυτότητα, δίπλωμα οδήγησης, διαβατήριο, ενώ χρησιμοποιεί και αυτό για την αναζήτηση καταστημάτων, επιχειρήσεων κ.λπ. στο διαδίκτυο. Χρησιμοποιεί δε, ως ένα είδος μεταγραφής της γλώσσας, τα γνωστά «greeklish», αποδίδοντας με λατινικούς χαρακτήρες γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου, αντικαθιστώντας το γράμμα «ω» με το γράμμα «w», που ομοιάζει στον τρόπο χάραξης, δημιουργώντας έτσι συνειρμική διασύνδεση. Το όνομα που προσέδωσε στην ιστοσελίδα του ο εκκαλών παραπέμπει στην ελληνική λέξη «φως» και εμφανίζει οπτική ομοιότητα, αφού και οι δύο λέξεις έχουν τρία γράμματα, και υψηλή φωνητική και εννοιολογική ομοιότητα, που ο μέσος Έλληνας θα το αποδώσει στα ελληνικά με το ίδιο φωνητικό και εννοιολογικό περιεχόμενο (ομοιότητα υφίσταται, αφού, ως προκύπτει, και στην ευρέως χρησιμοποιούμενη μηχανή αναζήτησης Google αν δοθεί η λέξη «φως» εμφανίζεται και η ιστοσελίδα του εκκαλούντος, παρά το γεγονός ότι γράφεται με λατινικούς χαρακτήρες). Είναι παρόμοιο δε με το πρώτο μέρος του διακριτικού τίτλου «fosonline» και τον τίτλο των εντύπων «ΤΟ ΦΩΣ ΤΩΝ ΣΠΟΡ» και «ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ». Ο μέσος δε αναγνώστης εστιάζει την προσοχή του στο πρώτο μέρος αυτό. Παράγεται δε, κίνδυνος σύγχυσης του ενδιαφερομένου κοινού, ήτοι του μέσου αναγνώστη/καταναλωτή του οικείου κλάδου, που έχει τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως παρατηρητικός και συνετός, από την άνω ομοιότητα, που μπορεί να θεωρήσει συνειρμικά ότι η ιστοσελίδα του εκκαλούντος, που δραστηριοποιείται στον ίδιο κλάδο της αθλητικής ειδησεογραφίας, ανήκει στην επιχείρηση της εφεσίβλητης ή σε συνδεόμενη με αυτήν επιχείρηση, όπως προέκυψε και στην προκείμενη περίπτωση, όπου πολλοί αναγνώστες απευθύνθηκαν στην εφεσίβλητη για να διευκρινίσουν αν η ιστοσελίδα του εκκαλούντος προέρχεται από αυτήν. Η εγγύτητα δραστηριοτήτων των αντιμαχόμενων πλευρών δημιουργεί, λόγω και της προαναφερόμενης ομοιότητας, αναπόδραστα τον κίνδυνο παραπλάνησης ενός μη αμελητέου τμήματος των σχετικών συναλλακτικών κύκλων, από ό,τι θα συνέβαινε σε ανόμοιες δραστηριότητες. Τέτοια σύγχυση πρέπει να αποφεύγεται, διότι ο σαφής σκοπός του νόμου, ως ανωτέρω αναφέρεται στη μείζονα σκέψη είναι αν αποτρέπονται πεπλανημένες εντυπώσεις ως προς τη δραστηριότητα μιας επιχείρησης ή η εκμετάλλευση της φήμης της. Η διαφορετική διαμόρφωση και θεματολογία των ιστοσελίδων των διαδίκων δεν αναιρεί το προηγούμενο συμπέρασμα, διότι ο κίνδυνος σύγχυσης εκτιμάται ανάλογα με τη γενική εντύπωση που δημιουργείται και όχι από μικρές παραλλαγές, όπως το χρώμα ή η διαμόρφωση των στηλών στις οποίες δεν εστιάζει κυρίως και δεν συγκρατεί ο αναγνώστης. Θα μπορούσε δε ο εκκαλών να χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε άλλη λέξη για να μην δημιουργείται συνειρμικά η ταύτιση των διακριτικών γνωρισμάτων των διαδίκων, αλλά ο ίδιος εμμένει στην χρήση αυτής στο πλαίσιο και της αντιδικίας που έχει ανακύψει μεταξύ των διαδίκων επί εργατικής διαφοράς. Συνεπώς, δεν έσφαλε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο που έκρινε όμοια, και ως προς την απειλή των ποινών (χρηματικής ποινής και προσωπικής κράτησης), ενόψει των άνω συνθηκών της προκείμενης υπόθεσης, έστω και με εν μέρει διαφορετική αιτιολογία, που αντικαθίσταται εν μέρει και συμπληρώνεται από την παρούσα (άρθ. 534 ΚΠολΔ) και πρέπει ν’ απορριφθεί ως αβάσιμος ο πρώτος λόγος έφεσης. Ο δεύτερος λόγος έφεσης που αφορά στην κήρυξη προσωρινής εκτελεστότητας της προσβαλλομένης απόφασης αλυσιτελώς προβάλλεται, εφόσον εκδίδεται τελεσίδικη απόφαση και τυγχάνει ως εκ τούτου απορριπτέος. Πρέπει, συνεπώς, αφού γίνει τυπικά δεκτή η έφεση, να απορριφθεί κατ’ ουσίαν.

ΕφΑθ 2801/2022

Εισ.: Αγγελική Προύντζου (Πρ.: Θωμ. Παπαδόπουλος)

Παρατηρήσεις

Η Ονομασία Χώρου (Domain Name) και η νομολογιακή ένταξή της στο δίκαιο των διακριτικών γνωρισμάτων

Ι. Η ραγδαία ανάπτυξη του Διαδικτύου (Internet) κατά την τελευταία εικοσαετία και η καταλυτική διείσδυσή του σε όλους τους τομείς των συναλλαγών έχουν καταστήσει απολύτως αναγκαία τη ρυθμιστική παρέμβαση του Νομοθέτη με σκοπό την θέσπιση ενός επαρκούς κανονιστικού πλαισίου και την ομαλή «προσαρμογή» του νέου μέσου στην κοινωνική πραγματικότητα, ή, εάν δεν υπάρξει τέτοια παρέμβαση ή αυτή είναι ελλιπής ή αποσπασματική, τη «δικαιοπλαστική» παρέμβαση της νομολογίας. Η λήψη πληροφοριών από το Διαδίκτυο προϋποθέτει δραστηριοποίηση του χρήστη αυτού, συνισταμένη σε αναζήτηση της πληροφορίας με «πλοήγηση» («περιήγηση») μεταξύ των υφισταμένων ιστοσελίδων. Η πλοήγηση αυτή προϋποθέτει ότι οι ζητούμενες ιστοσελίδες έχουν μια συγκεκριμένη θέση στον παγκόσμιο ιστό (world wide web), δηλαδή μια «διεύθυνση», η οποία τις διαφοροποιεί από άλλες ιστοσελίδες. Η εξατομικευτική, λοιπόν, λειτουργία, την οποία επιτελεί μια διεύθυνση, καθιστά σαφές ότι κάθε δικτυωμένος υπολογιστής, οπουδήποτε στον πλανήτη, έχει μια αποκλειστική και μοναδική διεύθυνση στο Διαδίκτυο. Η διεύθυνση αυτή είναι ένας πολυψήφιος αριθμός, ο οποίος περιλαμβάνει μια σειρά τεσσάρων αριθμών, από τους οποίους κανένας δεν περιέχει περισσότερα από τρία ψηφία (λ.χ. 105.43.333.67). Η διεύθυνση αυτή καλείται και «διευθέτηση στο Πρωτόκολλο Διαδικτύου» (Internet Protocol ή IP). Ωστόσο, η απομνημόνευση ενός μακροσκελούς αριθμού είναι εξ αντικειμένου δυσχερής, για το λόγο δε αυτό αναπτύχθηκε ένα σύστημα μετατροπής των αριθμών σε ευχερώς απομνημονευόμενες λέξεις, ώστε σε κάθε τέτοιο αριθμό να αντιστοιχεί μια ομάδα λέξεων, το δε σύστημα αυτό, το οποίο μεταφράζει αυτομάτως τους αριθμούς σε εκπεφρασμένες σε λέξεις διευθύνσεις, όπως απαιτείται από τα πρωτόκολλα συνεργασίας του Διαδικτύου, καλείται «Σύστημα Ονομασίας Πεδίων» (Domain Name System/DNS). Επομένως, η «Ονομασία Πεδίου» (Domain Name)[1] περιλαμβάνει πλείονα επίπεδα, χωριζόμενα μεταξύ τους με τελείες και αναγνωρίζονται από τον υπολογιστή, από δεξιά προς τα αριστερά, ήτοι: α) το πρώτο εκ δεξιών επίπεδο, το οποίο ονομάζεται «κύριο» ή «πρώτο» επίπεδο (Top Level Domain) και δηλώνει την ευρύτερη κατηγορία, στην οποία υπάγεται το περιεχόμενο της σελίδας, είτε το όργανο, το οποίο καταχώρισε τη σελίδα με τη συγκεκριμένη διεύθυνση, είτε αμφότερα, τα δε κύρια επίπεδα διακρίνονται σε διεθνή (καταλήξεις .com, .net, .org, .gov, .mil, .edu, .int κλπ.) και εθνικά (καταλήξεις, .gr, .de, .fr κ.λπ.) και β) αριστερά του κυρίου επιπέδου, το «δεύτερο» επίπεδο πεδίου, το οποίο αποτελεί τον πυρήνα της διευθύνσεως, καθ’ όσον διαφοροποιεί τον συγκεκριμένο υπολογιστή από άλλους υπολογιστές εντός του «πρώτου» επιπέδου, τούτο δε γίνεται στην πράξη με την προσθήκη ενός λεκτικού σημείου, ιδίως ενός ονόματος ή μιας επωνυμίας εταιρίας ή και ενός σήματος. Συνεπώς, η «Ονομασία Πεδίου» επιτελεί διττή λειτουργία: α) «τεχνική», καθ’ όσον αποτελεί τη μοναδική ηλεκτρονική ταυτότητα ενός υπολογιστή στο Διαδίκτυο και β) «εξατομικευτική», διότι υποδηλώνει την άμεση ή έμμεση σύνδεση του υπολογιστή με συγκεκριμένο πρόσωπο ή επιχείρηση ή προϊόν ή σήμα ή υπηρεσία, δηλαδή συνιστά –εξ αντικειμένου– διακριτικό γνώρισμα του δικαιούχου της ιστοσελίδας[2]. Στην ελληνική έννομη τάξη, η αρμοδιότητα της ρυθμίσεων σχετικών με τις Ονομασίες Πεδίου ζητημάτων ανήκει κατά τη διάταξη του άρθρου 12 ν. 4072/2012 στην Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), η οποία έχει εκδώσει την υπ’ αριθ. 843/2 Απόφαση «Κανονισμός Διαχείρισης και Εκχώρησης Ονομάτων Χώρου (Domain Names) με κατάληξη .gr ή .ελ» (ΦΕΚ Β΄ 973/19.3.2018), όπου επιλέγεται ο όρος «Όνομα Χώρου», το οποίο ορίζεται ως «ένα αλφαριθμητικό στοιχείο, το οποίο εκχωρείται προς χρήση σε ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο με σκοπό την χρήση, από το συγκεκριμένο πρόσωπο ή με την συναίνεσή του, πρωτοκόλλων ή υπηρεσιών του Διαδικτύου» (άρθρο 2 του Κανονισμού), προβλέπει δε μεταξύ άλλων συγκεκριμένη διαδικασία καταχωρίσεως των Ονομάτων Χώρου σε ειδικό Μητρώο και εκχωρήσεως αυτών σε συγκεκριμένο φυσικό ή νομικό πρόσωπο (άρθρο 7), τη διάρκεια της αποκλειστικής χρήσεως του Ονόματος Χώρου (άρθρο 9), τους λόγους και τη διαδικασία διαγραφής από το Μητρώο (άρθρο 10), τη διαδικασία μεταβιβάσεως Ονομάτων Χώρου (άρθρο 13).

ΙΙ. Η ταχεία και υποχρεωτική εκ των πραγμάτων είσοδος των επιχειρήσεων στο χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου και των διαδικτυακών συναλλαγών κατέστησε απαραίτητο τον προσδιορισμό της σχέσεως του Ονόματος Χώρου, ως προσδιοριστικού στοιχείου του κύκλου δραστηριοτήτων συγκεκριμένης επιχειρήσεως και δη της προελεύσεως συγκεκριμένων προϊόντων ή υπηρεσιών από αυτήν, με τα «παραδοσιακά» ρυθμισμένα σχήματα του δικαίου των διακριτικών γνωρισμάτων (ιδίως την εμπορική επωνυμία, το σήμα, τον διακριτικό τίτλο και τον διασχηματισμό), περαιτέρω δε έθεσε και ζήτημα προστασίας των λοιπών συναλλασσομένων από αθέμιτες πρακτικές κατά τη χρήση του Ονόματος Χώρου, κατά παράβαση του δικαίου του ανταγωνισμού (ν. 146/1914), δεδομένου ότι η διάταξη του άρθρου 6 § 7 του ως άνω Κανονισμού Διαχειρίσεως και Εκχωρήσεως Ονομάτων Χώρου ρητώς προβλέπει ότι «Δικαιώματα επί διακριτικών γνωρισμάτων επιχειρήσεων (φυσικών ή νομικών προσώπων), προϊόντων ή υπηρεσιών ή δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας δεν περιορίζονται σε τίποτα από τις διατάξεις του παρόντος», δηλαδή η καταχώριση στο οικείο μητρώο δεν δημιουργεί οποιοδήποτε δικαίωμα σε διακριτικό γνώρισμα κατά το τυπικό κριτήριο, αλλά απλώς παρέχει δικαίωμα αποκλειστικής χρήσεως στο Διαδίκτυο (άρθρα 6 και 7 του Κανονισμού)[3]. Η αρεοπαγιτική νομολογία[4] εξαρχής αναγνώρισε στο Όνομα Χώρου τη λειτουργία οιονεί διακριτικού γνωρίσματος (σήματος ή διακριτικού τίτλου), καθ’ όσον δέχθηκε το πραγματικό στις συναλλαγές γεγονός της συνδέσεως των Ονομάτων Χώρου με την εμπορική επιχείρηση, η οποία το χρησιμοποιεί στο Διαδίκτυο στο πλαίσιο ασκήσεως επιχειρηματικής δραστηριότητας και με σκοπό την προώθηση των προϊόντων ή των υπηρεσιών της, ευστόχως δε έχει χαρακτηρισθεί το Όνομα Χώρου ως «ηλεκτρονικό διακριτικό γνώρισμα» των εμπορευμάτων ή των υπηρεσιών επιχειρήσεως, εκμεταλλευομένης τις δυνατότητες του Διαδικτύου[5]. Επομένως, τυχόν σύγκρουση του Ονόματος Χώρου με τα παραδοσιακά διακριτικά εν ευρεία εννοία γνωρίσματα άλλων επιχειρήσεων (εμπορική επωνυμία, εθνικό, ενωσιακό και διεθνές σήμα, διακριτικός τίτλος, διασχηματισμός) θα κριθεί βάσει της αρχής της χρονικής προτεραιότητας, κατά τα εν γένει ισχύοντα, και υπό την προϋπόθεση της συνδρομής κινδύνου συγχύσεως, εφ’ όσον το προσβαλλόμενο διακριτικό γνώρισμα (ιδίως σήμα) δεν αποτελεί γνώρισμα φήμης. Η χρονική προτεραιότητα κρίνεται αποκλειστικώς με γνώμονα την έναρξη χρήσεως της ενδείξεως στις συναλλαγές, η δε προβλεπομένη από το άρθρο 7 § 1 του Κανονισμού εφαρμογή της αρχής της χρονικής προτεραιότητας βάσει του χρόνου καταχωρίσεως στο Μητρώο αφορά μόνο στη σχέση μεταξύ πλειόνων υπό καταχώριση στο Μητρώο και εκχώρηση Ονομάτων Χώρου και όχι στη σχέση αυτών με άλλα διακριτικά γνωρίσματα[6]. Επομένως, εφ’ όσον δεν τίθεται ζήτημα διακριτικού γνωρίσματος φήμης, πρέπει να ερευνάται το στοιχείο του κινδύνου συγχύσεως και δη η ταύτιση ή η ομοιότητα: α) του «δευτέρου» επιπέδου πεδίου του Ονόματος Χώρου (δηλαδή όχι η κατάληξη .gr κ.λπ.) και β) της επιχειρηματικής δραστηριότητας του κατόχου αυτού με την προγενέστερη ονομασία (επωνυμία), σήμα, διακριτικό τίτλο, διασχηματισμό ή άλλο ιδιαίτερο γνώρισμα καταστήματος ή επιχειρήσεως και τη δραστηριότητα του δικαιούχου αυτών και, εάν διαγνωσθεί ταύτιση ή ομοιότητα, καταφάσκεται η προσβολή των εν λόγω διακριτικών γνωρισμάτων από το (μεταγενέστερο) Όνομα Χώρου. Μάλιστα, ο κίνδυνος συγχύσεως πρέπει να ερμηνεύεται με ευρύτητα, και η συνδρομή του να καταφάσκεται, ακόμη και όταν η ποιουμένη χρήση του μεταγενεστέρου Ονόματος Χώρου επιχείρηση δεν παράγει όμοια προϊόντα ή δεν παρέχει όμοιες υπηρεσίες, διότι και στην περίπτωση αυτή ο καταναλωτής δύναται να σχηματίσει την εντύπωση ότι τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες προέρχονται από την ίδια επιχείρηση ή ότι μεταξύ των δύο επιχειρήσεων υπάρχει σχέση συνεργασίας, υπό την πρόσθετη όμως προϋπόθεση ότι υπάρχει τουλάχιστον κάποια εγγύτητα ή συνάφεια των οικονομικών κλάδων, στους οποίους ανήκουν οι αντιμαχόμενες επιχειρήσεις, τούτο δε διότι η παντελής έλλειψη σχέσεως των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας έχει, κατά κανόνα, ως αποτέλεσμα τη δυνατότητα παραπλανήσεως ενός αμελητέου τμήματος των σχετικών συναλλακτικών κύκλων, το οποίο δεν θα επαρκούσε για την αποδοχή του κινδύνου συγχύσεως[7]. Εφ’ όσον συντρέχουν οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις, προστασία του δικαιούχου του προγενεστέρου διακριτικού γνωρίσματος είναι δυνατή: α) κατά τη διάταξη του άρθρου 58 ΑΚ (πρακτικώς η διάταξη παρέχει προστασία όταν ως Όνομα Χώρου χρησιμοποιείται το αστικό όνομα φυσικού προσώπου), β) κατά τη διάταξη του άρθρου 38 ν. 4679/2020, εφ’ όσον πρόκειται περί σήματος και γ) κατά τη διάταξη του 13 ν. 146/1914, εφ’ όσον πρόκειται περί επωνυμίας, διακριτικού τίτλου, διασχηματισμού ή ιδιαιτέρου διακριτικού γνωρίσματος καταστήματος ή επιχειρήσεως, ενώ δεν πρέπει να αποκλείεται και η εφαρμογή του άρθρου 1 ν. 146/1914, εάν συντρέχει περίπτωση κακόπιστης καταθέσεως προς καταχώριση Ονόματος Χώρου (domain grabbing, use in bad faith)[8].

III. Η σχολιαζομένη απόφαση αξιολόγησε με πληρότητα τα πραγματικά περιστατικά της τεθείσας υπό την κρίση του Δικαστηρίου υποθέσεως και προέβη στην προσήκουσα υπαγωγή αυτών στις ανωτέρω παρατεθείσες διατάξεις, με ορθή εφαρμογή των κριτηρίων της αρχής της χρονικής προτεραιότητας και του κινδύνου συγχύσεως του ενδιαφερομένου κοινού, εστιάζοντας ειδικώς στην προφανή ομοιότητα των προγενεστέρων διακριτικών γνωρισμάτων «ΤΟ ΦΩΣ ΤΩΝ ΣΠΟΡ», «ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ» (τίτλοι αθλητικών εφημερίδων) και «fosonline.gr» (όνομα χώρου – ιστοσελίδα, στην οποία δημοσιεύεται το περιεχόμενο των εντύπων εκδόσεων) και του μεταγενεστέρου ονόματος χώρου «fws.gr», τα οποία άπαντα περιστρέφονται, όπως ορθώς επισημαίνεται στο σκεπτικό της αποφάσεως, γύρω από την ελληνική λέξη «φως», το γράμμα «ω» της οποίας οπτικώς προσομοιάζει απολύτως στο επιλεγόμενο λατινικό γράμμα «w», με συνέπεια η ένδειξη «fws» να παραπέμπει εν τέλει στη λέξη «ΦΩΣ», η οποία διακρίνει την παροχή υπηρεσιών αθλητικής ενημερώσεως από την εκδότρια των ως άνω εντύπων, δημιουργώντας σύγχυση στο αναγνωστικό κοινό, το οποίο ευλόγως δύναται να θεωρήσει ότι η ιστοσελίδα «fws.gr», η οποία δραστηριοποιείται στον αυτό κλάδο επιχειρηματικής δραστηριότητας (αθλητική ειδησεογραφία), παρέχεται από την αντίδικο επιχείρηση ή από συνδεομένη με αυτή επιχείρηση, με συνέπεια να ανακύπτει ανάγκη προστασίας της δικαιούχου των προγενεστέρων διακριτικών γνωρισμάτων επιχειρήσεως έναντι του μεταγενεστέρου επιλεγέντος για τις αυτές υπηρεσίες ονόματος χώρου, η δε παρεχομένη δυνάμει των ανωτέρω αναφερομένων διατάξεων δικαστική προστασία κρίνεται γενικώς επαρκής και αποτελεσματική, καθ’ όσον νομολογία και θεωρία έχουν ανταποκριθεί στην ανάγκη αντιμετωπίσεως των δημιουργουμένων από τη συνεχή διείσδυση του Διαδικτύου νέων συνθηκών στις εμπορικές συναλλαγές και έχουν επιτυχώς και ομαλώς εντάξει, χωρίς ιδιαίτερες διαφοροποιήσεις, την περίπτωση του ονόματος χώρου στην ευρύτερη κατηγορία των διακριτικών γνωρισμάτων, με αποτέλεσμα να εξασφαλίζεται η προσφυγή στην εφαρμογή ασφαλών κριτηρίων διαγνώσεως τυχόν συντελουμένης προσβολής και η αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας του εκάστοτε ερευνωμένου κύκλου συναλλαγών.

Σπύρος Γεωργουλέας

Εφέτης

[1] Χρησιμοποιούνται επίσης οι όροι «ονομασία τοποθεσίας», «όνομα πεδίου», «όνομα χώρου», «όνομα περιοχής διαδικτύου», «ηλεκτρονική διεύθυνση», «επίπεδο πεδίου», ίδ. και Άπ. Άνθιμο, Εισαγωγή στην προβληματική των Domain Names, ΔΕΕ 1999 815. 817.

[2] Β. Τουντόπουλος/Β. Χατζόπουλος, Ηλεκτρονικές διευθύνσεις στο διαδίκτυο – Το πρόβλημα των domain names, 2001, σ. 20 επ., 27 επ.

[3] ΣτΕ 345/2022 ΤΝΠ-Νόμος.

[4] ΑΠ 1619/2014 ΧρΙΔ 2015. 387, ΑΠ 371/2012 ΕΕμπΔ 2012. 691 και προσφάτως ΑΠ 15/2021 ΤΝΠ-Νόμος.

[5] ΠΠρΑθ 3690/2019 ΧρΙΔ 2019. 707, Μ.-Θ. Μαρίνος, Δίκαιο διακριτικών γνωρισμάτων, 2016, σ. 473 επ.

[6] ΠΠρΘεσ 6427/2019 Αρμ 2020. 231.

[7] ΑΠ 1619/2014 ό.π.

[8] ΑΠ 1619/2014 ό.π., ΑΠ 371/2012 ό.π., ΔΕφΑθ 312/2022, ΕφΠατρ 183/2021 ΤΝΠ-Νόμος, ΕφΑθ 1711/2013 ΕΕμπΔ 2013. 724, ΕφΑθ 4776/2009, ΕφΑθ 2288/2016, ΕφΑθ 2155/2016 ΤΝΠ-Νόμος, ΕφΠειρ 608/2009 ΕΕμπΔ 2010. 1000, ΠΠρΑθ 2849/2020 ΤΝΠ-Νόμος, ΠειρΝομ 2020. 48.