107Το νέο ενωσιακό δίκαιο της βιώσιμης χρηματοδότησης (sustainable finance): μία πρώτη παρουσίαση[*]

του Κωνσταντίνου Δ. Βουλγαράκη

Επισκέπτη Λέκτορα, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας, Δικηγόρου, Δ.Ν., Solicitor (England & Wales)

I. Εισαγωγή

Το 2015 υπήρξε χρονιά-ορόσημο όσον αφορά τις πρωτοβουλίες που λήφθηκαν από τις ανά τον κόσμο κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση των δυσμενών συνεπειών από την κλιματική αλλαγή. Οι πιο χαρακτηριστικές από αυτές ήταν η υιοθέτηση της Ατζέντας 2030 των Ηνωμένων Εθνών[1] και η επίτευξη της Συμφωνίας του Παρισιού[2].

Συγκεκριμένα, η Ατζέντα 2030 εκδόθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2015 στο πλαίσιο της 70ης Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Αποτελεί μια από τις πιο φιλόδοξες παγκόσμιες συμφωνίες του ΟΗΕ, καθώς προωθεί την ενσωμάτωση των τριών διαστάσεων της βιώσιμης ανάπτυξης –περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική– σε όλες τις τομεακές πολιτικές, ενώ παράλληλα προάγει τη διασύνδεση και τη συνοχή των πολιτικών και νομοθετικών πλαισίων που σχετίζονται με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης που θέτει. Περαιτέρω, στα τέλη του ίδιου έτους, από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου 2015, πραγματοποιήθηκε η Διάσκεψη του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. Επρόκειτο για την 21η σύνοδο της διάσκεψης των μερών (COP21) της σύμβασης-πλαισίου του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC) και την 11η σύνοδο της διάσκεψης των μερών του πρωτοκόλλου του Κιότο (CMP11). Αντιπροσωπείες από 150 περίπου χώρες συμμετείχαν σε διαπραγματεύσεις για μια νέα, παγκόσμια και νομικώς δεσμευτική συμφωνία σχετικά με την κλιματική αλλαγή, προσπάθεια που είχε ως απότοκο τη Συμφωνία του Παρισιού. Η τελευταία τέθηκε σε ισχύ στις 4 Νοεμβρίου 2016[3] και περιλαμβάνει ένα σχέδιο δράσης με στόχο να συγκρατηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.

Οι προαναφερθείσες διεθνείς πρωτοβουλίες δεν έχουν αφήσει ανεπηρέαστη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Μάλιστα, η ΕΕ έχει ήδη δεσμευτεί να εφαρμόσει πλήρως την Ατζέντα 2030 και να πετύχει τους σχετικούς στόχους[4], ενώ έχει επίσης ήδη υπογράψει[5] (και μετέπειτα εγκρίνει[6]) τη Συμφωνία του Παρισιού. Περαιτέρω, και πέραν των δεσμεύσεων που ανέλαβε στο πλαίσιο των εν λόγω διεθνών πρωτοβουλιών, η ΕΕ έχει αναλάβει σειρά φιλόδοξων δεσμεύσεων με 108βάση την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία[7], όπως το να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050 και να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Ένας από τους τρόπους με τους οποίους η ΕΕ θα επιδιώξει να πετύχει τους πιο πάνω στόχους είναι με το να κατευθύνει περισσότερα κεφάλαια προς βιώσιμες δραστηριότητες[8]. Χαρακτηριστικά, υπολογίζεται ότι, για τα ενεργειακά συστήματα μόνο, θα χρειαστούν επενδύσεις ύψους 350 δισεκατομμυρίων Ευρώ ετησίως κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας, ώστε η ΕΕ να μπορέσει να πετύχει τον στόχο μείωσης των εκπομπών για το 2030. Στα κεφάλαια αυτά θα πρέπει να προσθέσει κανείς και τα 130 δισεκατομμύρια Ευρώ που υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν για άλλους περιβαλλοντικούς στόχους[9]. Επειδή, λοιπόν, η κλίμακα επενδύσεων αυτή υπερβαίνει κατά πολύ την ικανότητα του δημόσιου τομέα, η Επιτροπή θεώρησε σκόπιμο να δημιουργήσει ένα πλαίσιο για τη διοχέτευση ιδιωτικών κεφαλαίων σε σχετικές οικονομικές δραστηριότητες. Προς επίτευξη του στόχου αυτού, η Επιτροπή διόρισε το 2016 μια «Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση».

Στις 31 Ιανουαρίου 2018, η ομάδα εμπειρογνωμόνων δημοσίευσε την τελική της Έκθεση[10] για τον τρόπο οργάνωσης μιας στρατηγικής για τη βιώσιμη χρηματοδότηση στην ΕΕ, με την οποία προχώρησε, μεταξύ άλλων, σε οκτώ βασικές συστάσεις. Βασιζόμενη στις εν λόγω συστάσεις, η Επιτροπή ενέκρινε στις 8 Μαρτίου 2018 το πρώτο[11] της σχέδιο δράσης για τη χρηματοδότηση της αειφόρου ανάπτυξης[12], το οποίο προέκρινε τη θεμελίωση του πλαισίου για τη βιώσιμη χρηματοδότηση στα εξής τρία δομικά στοιχεία[13]:

1) ένα σύστημα ταξινόμησης (ή «ταξινομίας») των βιώσιμων δραστηριοτήτων,

2) ένα πλαίσιο γνωστοποίησης για τις μη χρηματοοικονομικές και τις χρηματοοικονομικές εταιρείες, και

3) επενδυτικά εργαλεία, συμπεριλαμβανομένων δεικτών αναφοράς, προτύπων και ετικετών.

Η λογική του σχετικού νομοθετικού πλαισίου γίνεται αντιληπτή συνοπτικά ως εξής: (i) η ενωσιακή Ταξινομία ορίζει ποιες δραστηριότητες θεωρούνται βιώσιμες, (ii) οι εταιρείες χρησιμοποιούν την ενωσιακή Ταξινομία για να μπορούν να προβαίνουν σε γνωστοποιήσεις όσον αφορά τη βιωσιμότητα των δραστηριοτήτων τους, (iii) οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές χρησιμοποιούν τις πληροφορίες αυτές για να προβαίνουν σε γνωστοποιήσεις όσον αφορά τη βιωσιμότητα των χρηματοπιστωτικών προϊόντων που διαθέτουν και, τέλος, (iv) οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι χρησιμοποιούν αυτές τις πληροφορίες για τις συζητήσεις τους με τους τελικούς επενδυτές[14].

Παρακάτω επιχειρείται μια σύντομη παρουσίαση των τριών αυτών δομικών στοιχείων και των κυριότερων νομοθετικών πράξεων/πρωτοβουλιών που έχουν εκδοθεί/ληφθεί στο πλαίσιο αυτών. Εν όψει της μεταβλητότητας της κατάστασης σε ό,τι αφορά τις πρωτοβουλίες που βρίσκονται ακόμα σε στάδιο νομοθετικών προτάσεων ή σχεδίων, η έμφαση δίνεται στις νομοθετικές πράξεις που ήδη αποτελούν ισχύον δίκαιο της ΕΕ.

109II. Τα 3 δομικά στοιχεία του ενωσιακού δικαίου της βιώσιμης χρηματοδότησης

(Α) Δομικό Στοιχείο 1: Tαξινομία βιώσιμων δραστηριοτήτων

Το πρώτο δομικό στοιχείο συνίσταται στη δημιουργία μιας ταξινομίας βιώσιμων δραστηριοτήτων σε ενωσιακό επίπεδο. Οι βασική νομοθετική πράξη που πλαισιώνει το εν λόγω δομικό στοιχείο είναι ο Κανονισμός 2020/852[15] (Κανονισμός για την Tαξινομία), ο οποίος δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ στις 22 Ιουνίου 2020 και η πλειοψηφία[16] των διατάξεων του τέθηκε σε εφαρμογή στις 12 Ιουλίου 2020. Το πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού καταλαμβάνει τα μέτρα που θεσπίζουν τα κράτη μέλη ή η ίδια η ΕΕ, τα οποία επιβάλλουν απαιτήσεις για τους «συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές»[17] ή στους εκδότες όσον αφορά χρηματοπιστωτικά προϊόντα ή εταιρικά ομόλογα, τα οποία διατίθενται ως περιβαλλοντικά βιώσιμα, τους ίδιους τους συμμετέχοντες, καθώς και τις επιχειρήσεις που υπόκεινται στην υποχρέωση δημοσίευσης μη χρηματοοικονομικών καταστάσεων ή ενοποιημένων μη χρηματοοικονομικών καταστάσεων.

Μεταξύ άλλων[18], ο Κανονισμός θεσπίζει τα κριτήρια, με τα οποία προσδιορίζεται αν μια οικονομική δραστηριότητα χαρακτηρίζεται περιβαλλοντικά βιώσιμη, έτσι ώστε να προσδιοριστεί και ο βαθμός που μία επένδυση είναι περιβαλλοντικά βιώσιμη. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 3 του Κανονισμού, μια οικονομική δραστηριότητα θα χαρακτηρίζεται περιβαλλοντικά βιώσιμη όταν πληροί τα εξής τέσσερα κριτήρια:

1) Σημαντική συμβολή στην επίτευξη ενός ή περισσοτέρων περιβαλλοντικών στόχων

Πρώτον, η οικονομική δραστηριότητα θα πρέπει να «συμβάλλει σημαντικά» στην επίτευξη ενός ή περισσοτέρων από τους εξής περιβαλλοντικούς στόχους: (α) τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής· (β) την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή· (γ) τη βιώσιμη χρήση και προστασία των υδάτινων και των θαλάσσιων πόρων· (δ) τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία· (ε) τη πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης και (στ) την προστασία και την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων[19]. Τα άρθρα 10 έως 15 του Κανονισμού εξειδικεύουν την έννοια της «σημαντικής συμβολής» για κάθε έναν από τους προαναφερθέντες περιβαλλοντικούς στόχους.

Ιδιαίτερη σημασία εν προκειμένω έχει επίσης το άρθρο 16 του Κανονισμού, σύμφωνα με το οποίο μια οικονομική δραστηριότητα θα χαρακτηρίζεται ως «συμβάλλουσα σημαντικά» σε έναν ή περισσότερους από τους πιο πάνω περιβαλλοντικούς στόχους όταν διαμορφώνει με άμεσο τρόπο ευνοϊκές συνθήκες, ώστε άλλες δραστηριότητες να μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά σε έναν ή περισσότερους από τους εν λόγω στόχους υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι η οικονομική δραστηριότητα αυτή (α) δεν οδηγεί σε εγκλωβισμό περιουσιακών στοιχείων που υπονομεύουν μακροπρόθεσμους περιβαλλοντικούς στόχους και (β) έχει σημαντικό θετικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο.

2) Μη σημαντική επιβάρυνση κάποιου περιβαλλοντικού στόχου

Δεύτερον, η οικονομική δραστηριότητα δεν θα πρέπει να «επιβαρύνει σημαντικά» κανέναν από τους περιβαλλοντικούς στόχους που αναφέρθηκαν αμέσως παραπάνω. Σκοπός του εν λόγω κριτηρίου είναι η επίμαχη οικονομική δραστηριότητα, που πληροί τυπικά το πρώτο κριτήριο, να μη φτάνει σε σημείο να επιβαρύνει το περιβάλλον περισσότερο από ό,τι το ωφελεί. Το άρθρο 17 του Κανονισμού στη συνέχεια εξειδικεύει τι σημαίνει «σημαντική επιβάρυνση» για τους περιβαλλοντικούς στόχους.

3) Άσκηση σύμφωνα με τις ελάχιστες διασφαλίσεις

Τρίτον, η οικονομική δραστηριότητα θα πρέπει να ασκείται σύμφωνα με τις ελάχιστες διασφαλίσεις 110που προβλέπονται στο άρθρο 18 του Κανονισμού. Συγκεκριμένα, οι οικονομικές δραστηριότητες θα μπορούν να χαρακτηρίζονται ως περιβαλλοντικά βιώσιμες μόνον εφόσον διενεργούνται σε ευθυγράμμιση προς τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις[20] και προς τις κατευθυντήριες αρχές του ΟΗΕ για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα[21], συμπεριλαμβανομένων της διακήρυξης της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) σχετικά με τις θεμελιώδεις αρχές και τα δικαιώματα εργασίας[22], των οκτώ θεμελιωδών συμβάσεων της ΔΟΕ[23] και του Διεθνούς Χάρτη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου[24]. Σε κάθε περίπτωση, οι ελάχιστες αυτές διασφαλίσεις δεν θα πρέπει να θίγουν την εφαρμογή αυστηρότερων απαιτήσεων σχετικά με το περιβάλλον, την υγεία, την ασφάλεια και την κοινωνική βιωσιμότητα που, κατά περίπτωση, καθορίζονται στο ενωσιακό δίκαιο.

4) Συμμόρφωση προς τα τεχνικά κριτήρια ελέγχου που θεσπίζει η Επιτροπή

Τέλος, η οικονομική δραστηριότητα θα πρέπει να συμμορφώνεται προς τα τεχνικά κριτήρια ελέγχου που έχει (ή πρόκειται να) θεσπίσει η Επιτροπή σύμφωνα με την εξουσιοδότηση που της έχει δοθεί δυνάμει των άρθρων 10(3), 11(3), 12(2), 13(2), 14(2) και 15(2) του Κανονισμού για την Ταξινομία. Η Επιτροπή έχει ήδη προχωρήσει στην έκδοση του κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμού 2021/2139[25], ο οποίος εκδόθηκε δυνάμει των άρθρων 10(3) και 11(3) και εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2022. Ο εν λόγω Κανονισμός θεσπίζει τεχνικά κριτήρια ελέγχου για τον προσδιορισμό των προϋποθέσεων υπό τις οποίες μια οικονομική δραστηριότητα θεωρείται ότι συμβάλλει σημαντικά (i) στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής (βλ. Παράρτημα Ι του Κανονισμού 2021/2139) ή (ii) στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (βλ. Παράρτημα ΙΙ του Κανονισμού 2021/2139). Περαιτέρω, θεσπίζει τεχνικά κριτήρια ελέγχου για τον προσδιορισμό του κατά πόσον αυτή η οικονομική δραστηριότητα δεν επιβαρύνει σημαντικά οποιονδήποτε από τους άλλους περιβαλλοντικούς στόχους. Η έκδοση κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμών δυνάμει των άρθρων 12(2), 13(2), 14(2) και 15(2) αναμένεται στο εγγύς μέλλον.

(Β) Δομικό Στοιχείο 2: Γνωστοποιήσεις

Το δεύτερο δομικό στοιχείο του ενωσιακού νομοθετικού πλαισίου για τη βιώσιμη χρηματοδότηση συνίσταται σε ένα υποχρεωτικό καθεστώς γνωστοποιήσεων τόσο για μη χρηματοοικονομικές όσο και για χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις, με σκοπό την παροχή πληροφοριών στους επενδυτές για τη λήψη ενημερωμένων αποφάσεων για βιώσιμες επενδύσεις. Οι βασικές νομοθετικές πράξεις/πρωτοβουλίες που πλαισιώνουν το εν λόγω δομικό στοιχείο είναι (i) o Κανονισμός 2019/2088 περί γνωστοποιήσεων αειφορίας χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (Κανονισμός SFDR)[26], (ii) ο Κανονισμός για την Ταξινομία και (iii) η Πρόταση Οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες (Πρόταση Οδηγίας CSRD)[27].

1) Κανονισμός περί γνωστοποιήσεων αειφορίας χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (Κανονισμός SFDR)

Ο Κανονισμός SFDR καθορίζει εναρμονισμένους κανόνες (i) για τους «συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές 111αγορές»[28] και (ii) για τους «χρηματοοικονομικούς συμβούλους»[29] όσον αφορά (α) την ενσωμάτωση των κινδύνων βιωσιμότητας και την εξέταση των δυσμενών επιπτώσεων βιωσιμότητας στις διαδικασίες τους και (β) την παροχή σχετικών με τη βιωσιμότητα πληροφοριών σχετικά με ορισμένα «χρηματοπιστωτικά προϊόντα»[30]. Η πλειοψηφία των διατάξεων του τέθηκε σε εφαρμογή από τις 10 Μαρτίου 2021 και αφορούν, μεταξύ άλλων, τις πληροφορίες που θα πρέπει οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές ή/και οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι (i) να δημοσιεύουν στις ιστοσελίδες τους, (ii) να γνωστοποιούν στους επενδυτές κατά το προ-συμβατικό στάδιο και (iii) να συμπεριλαμβάνουν στις περιοδικές εκθέσεις τους.

(i) Δημοσιεύσεις σε ιστοσελίδες

Σε ό,τι αφορά τις δημοσιεύσεις πληροφοριών σε ιστοσελίδες, οι σχετικές υποχρεώσεις που θέτει ο Κανονισμός SFDR διαφέρουν αναλόγως με το αν πρόκειται για συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές ή για χρηματοοικονομικούς συμβούλους. Περαιτέρω, ο Κανονισμός θέτει ορισμένες επιπλέον υποχρεώσεις δημοσιεύσεις πληροφοριών σε επίπεδο χρηματοοικονομικού προϊόντος, και συγκεκριμένα όταν τα επίμαχα χρηματοπιστωτικά προϊόντα ενέχουν, μεταξύ άλλων, προώθηση περιβαλλοντικών ή κοινωνικών χαρακτηριστικών ή έχουν ως στόχο τους αειφόρες επενδύσεις ή τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Υποχρεώσεις δημοσίευσης σε επίπεδο οντότητας: Τα άρθρα 3 έως 5 του Κανονισμού SFDR θεσπίζουν υποχρεώσεις τόσο για τους συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές όσο και για τους χρηματοοικονομικούς συμβούλους, όσον αφορά τις πληροφορίες που θα πρέπει να δημοσιεύουν στις ιστοσελίδες τους. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 3 του Κανονισμού SFDR, (i) οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές οφείλουν να δημοσιεύουν στις ιστοσελίδες τους πληροφορίες σχετικά με τις πολιτικές τους για την ενσωμάτωση των κινδύνων βιωσιμότητας στη διαδικασία λήψης των επενδυτικών τους αποφάσεων και (ii) οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι οφείλουν να δημοσιεύουν στις ιστοσελίδες τους πληροφορίες σχετικά με τις πολιτικές τους για την ενσωμάτωση των κινδύνων βιωσιμότητας στις επενδυτικές ή ασφαλιστικές συμβουλές που παρέχουν.

Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 4 του Κανονισμού SFDR, οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα λαμβάνουν υπόψη τις κύριες δυσμενείς επιπτώσεις των επενδυτικών αποφάσεων στους παράγοντες αειφορίας. Στην περίπτωση που θα τις λαμβάνουν υπόψη, οφείλουν να δημοσιεύουν και να διατηρούν στην ιστοσελίδα τους μια δήλωση σχετικά με τις πολιτικές δέουσας επιμέλειας σε σχέση με αυτές τις επιπτώσεις, ενώ, σε περίπτωση που δεν θα τις λαμβάνουν υπόψη[31], θα πρέπει να δίνουν σαφή αιτιολογία και, κατά περίπτωση, πληροφορίες σχετικά με το εάν και πότε προτίθενται να το πράξουν. Αντίστοιχα, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι θα πρέπει να δημοσιεύουν και διατηρούν στην ιστοσελίδα τους (α) πληροφορίες σχετικά με το κατά πόσον λαμβάνουν υπόψη στις επενδυτικές τους συμβουλές ή στις ασφαλιστικές τους συμβουλές τις κύριες δυσμενείς επιπτώσεις στους παράγοντες αειφορίας, ή (β) πληροφορίες σχετικά με τους λόγους για τους οποίους δεν συνεκτιμούν στις επενδυτικές τους 112συμβουλές ή στις ασφαλιστικές τους συμβουλές τις δυσμενείς επιπτώσεις των επενδυτικών αποφάσεων στους παράγοντες αειφορίας καθώς και, κατά περίπτωση, πληροφορίες σχετικά με το εάν και πότε προτίθενται να λάβουν υπόψη αυτές τις δυσμενείς επιπτώσεις.

Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 5 του Κανονισμού SFDR, τόσο οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές όσο και οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι θα πρέπει να περιλαμβάνουν στις πολιτικές αμοιβών τους πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι εν λόγω πολιτικές συνάδουν με την ενσωμάτωση των κινδύνων βιωσιμότητας και να δημοσιεύουν τις πληροφορίες αυτές στις ιστοσελίδες τους.

Υποχρεώσεις δημοσίευσης σε επίπεδο χρηματοπιστωτικού προϊόντος: Σύμφωνα με το άρθρο 10 του Κανονισμού SFDR, όταν ένα χρηματοπιστωτικό προϊόν ενέχει, μεταξύ άλλων, προώθηση περιβαλλοντικών ή κοινωνικών χαρακτηριστικών ή έχει ως στόχο του αειφόρες επενδύσεις ή τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα πρέπει να δημοσιεύουν και τηρούν στις ιστοσελίδες τους τις εξής πληροφορίες για αυτά τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα:

1. περιγραφή των περιβαλλοντικών ή κοινωνικών χαρακτηριστικών ή του στόχου των αειφόρων επενδύσεων,

2. πληροφορίες σχετικά με τις μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται για να αξιολογηθούν, να μετρηθούν και να παρακολουθηθούν τα περιβαλλοντικά ή κοινωνικά χαρακτηριστικά ή ο αντίκτυπος των αειφόρων επενδύσεων που έχουν επιλεγεί για το χρηματοπιστωτικό προϊόν,

3. τις πληροφορίες που αναφέρονται στα άρθρα 8 και 9 του Κανονισμού SFDR (βλ. σχετικά αμέσως παρακάτω) και

4. τις πληροφορίες που αναφέρονται στο άρθρο 11 του Κανονισμού SFDR (βλ. σχετικά αμέσως παρακάτω).

Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να είναι σαφείς, συνοπτικές και κατανοητές για τους επενδυτές, ενώ θα πρέπει να δημοσιεύονται κατά τρόπο ακριβή, δίκαιο, σαφή, μη παραπλανητικό, απλό και συνοπτικό και σε εμφανή και εύκολα προσβάσιμη περιοχή του δικτυακού τόπου.

Οι λεπτομέρειες του περιεχομένου των πληροφοριών που θα πρέπει να δημοσιεύονται στις ιστοσελίδες σύμφωνα με τα άρθρα 4 και 10 του Κανονισμού SFDR θα αποτελέσουν αντικείμενο ρύθμισης κατ’ εξουσιοδότηση πράξης που αναμένεται να εκδοθεί από την Επιτροπή στο εγγύς μέλλον. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές[32] κατήρτισαν, μέσω μεικτής επιτροπής, σχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων, τα οποία υπέβαλαν στην Επιτροπή στις 2 Φεβρουαρίου 2021[33]. Ωστόσο, με γράμμα[34] που απέστειλε στις 25 Νοεμβρίου 2021, η Επιτροπή ενημέρωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι η ημερομηνία έκδοσης της σχετικής κατ’ εξουσιοδότηση πράξης παρατείνεται, ενώ επισήμανε ότι ημερομηνία εφαρμογής των σχετικών υποχρεώσεων δημοσίευσης παρατείνεται επίσης για την 1η Ιανουαρίου 2023.

(ii) Γνωστοποιήσεις στους επενδυτές

Σε ό,τι αφορά τις υποχρεώσεις γνωστοποίησης πληροφοριών στους επενδυτές κατά το προσυμβατικό στάδιο, οι σχετικές υποχρεώσεις που θέτει ο Κανονισμός SFDR διαφέρουν και εδώ αναλόγως με το αν πρόκειται για συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές ή για χρηματοοικονομικούς συμβούλους. Επιπλέον, και σε αυτήν την περίπτωση, προστίθενται και ορισμένες επιπλέον υποχρεώσεις γνωστοποίησης, όταν τα επίμαχα χρηματοπιστωτικά προϊόντα ενέχουν, μεταξύ άλλων, προώθηση περιβαλλοντικών ή κοινωνικών χαρακτηριστικών ή έχουν ως στόχο του αειφόρες επενδύσεις ή τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Υποχρεώσεις γνωστοποίησης σε επίπεδο οντότητας: Σύμφωνα με το άρθρο 6 του Κανονισμού SFDR, τόσο οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές όσο και οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι οφείλουν να συμπεριλαμβάνουν στις γνωστοποιήσεις τους (α) τον τρόπο με τον οποίο οι κίνδυνοι βιωσιμότητας ενσωματώνονται στις επενδυτικές τους αποφάσεις 113ή στις επενδυτικές ή ασφαλιστικές τους συμβουλές και (β) τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των πιθανών επιπτώσεων των κινδύνων βιωσιμότητας στις αποδόσεις των σχετικών χρηματοπιστωτικών προϊόντων. Όταν θεωρούν ότι οι κίνδυνοι βιωσιμότητας δεν είναι σημαντικοί, οι σχετικές περιγραφές θα πρέπει να περιλαμβάνουν σαφή και συνοπτική σχετική αιτιολόγηση.

Περαιτέρω, σε ό,τι αφορά αποκλειστικά τους συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές που έχουν αποφασίσει ότι θα λαμβάνουν υπόψη τις κύριες δυσμενείς επιπτώσεις των επενδυτικών αποφάσεων στους παράγοντες αειφορίας (για τη σχετική δυνατότητα επιλογής βλ. το άρθρο 4 του Κανονισμού SFDR, για το οποίο έγινε λόγος παραπάνω), το άρθρο 7 του Κανονισμού SFDR επιβάλλει οι γνωστοποιήσεις τους να περιλαμβάνουν επιπλέον (α) σαφή και αιτιολογημένη εξήγηση του εάν, με ποιον τρόπο, ένα χρηματοπιστωτικό προϊόν λαμβάνει υπόψη τις κύριες δυσμενείς επιπτώσεις στους παράγοντες αειφορίας και (β) δήλωση ότι οι πληροφορίες σχετικά με τις κύριες δυσμενείς επιπτώσεις στους παράγοντες αειφορίας είναι διαθέσιμες στις πληροφορίες που πρέπει να γνωστοποιούνται στις περιοδικές εκθέσεις [βλ. άρθρο 11(2)]. Στην περίπτωση δε που ένας συμμετέχων στις χρηματοπιστωτικές αγορές έχει αποφασίσει ότι δεν θα λαμβάνει υπόψη τις κύριες δυσμενείς επιπτώσεις των επενδυτικών αποφάσεων στους παράγοντες αειφορίας, οι γνωστοποιήσεις του θα πρέπει να περιλαμβάνουν σχετική δήλωση για κάθε χρηματοπιστωτικό προϊόν, καθώς και σχετική αιτιολόγηση.

Υποχρεώσεις γνωστοποίησης σε επίπεδο χρηματοπιστωτικού προϊόντος: Σε ό,τι αφορά τις επιπλέον υποχρεώσεις γνωστοποίησης που βαραίνουν τους συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές και απορρέουν από το είδος του χρηματοπιστωτικού προϊόντος, αυτές περιλαμβάνονται στα άρθρα 8, 9 και 11 του Κανονισμού SFDR.

Συγκεκριμένα, όταν ένα χρηματοπιστωτικό προϊόν ενέχει, μεταξύ άλλων, προώθηση περιβαλλοντικών ή κοινωνικών χαρακτηριστικών, ή συνδυασμό αυτών, το άρθρο 8 του Κανονισμού SFDR προβλέπει ότι οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν στις γνωστοποιήσεις τους (α) πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο πληρούνται τα εν λόγω χαρακτηριστικά και (β) εάν έχει καθοριστεί κάποιος δείκτης ως δείκτης αναφοράς, πληροφορίες σχετικά με το κατά πόσον και με ποιον τρόπο ο δείκτης αυτός συνάδει με τα εν λόγω χαρακτηριστικά, καθώς και ένδειξη του πού βρίσκεται η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του εν λόγω δείκτη.

Αντίστοιχα, όταν ένα χρηματοπιστωτικό προϊόν έχει ως στόχο του αειφόρες επενδύσεις, το άρθρο 9 του Κανονισμού SFDR προβλέπει ότι οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές οφείλουν να συμπεριλαμβάνουν στις γνωστοποιήσεις τους μια επεξήγηση του τρόπου με τον οποίο επιτυγχάνεται ο εν λόγω στόχος. Περαιτέρω, σε περίπτωση που σε ένα τέτοιο χρηματοπιστωτικό προϊόν έχει παράλληλα καθοριστεί κάποιος δείκτης ως δείκτης αναφοράς, οι γνωστοποιήσεις θα πρέπει, επίσης, να συμπεριλαμβάνουν (α) πληροφορίες για το πώς ο καθορισμένος δείκτης ευθυγραμμίζεται με τον εν λόγω στόχο και (β) επεξήγηση του λόγου και του τρόπου με τον οποίο ο ευθυγραμμιζόμενος με τον εν λόγω στόχο καθορισμένος δείκτης διαφοροποιείται από έναν δείκτη ευρείας βάσης. Τέλος, όταν ένα χρηματοπιστωτικό προϊόν έχει ως στόχο του τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οι πληροφορίες που πρέπει να γνωστοποιούνται θα πρέπει να περιλαμβάνουν τον στόχο για έκθεση σε χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα με σκοπό την επίτευξη των μακροπροθέσμων στόχων υπερθέρμανσης του πλανήτη της Συμφωνίας του Παρισιού.

Για κάθε μια από τις πιο πάνω κατηγορίες χρηματοπιστωτικών προϊόντων, το άρθρο 11 του Κανονισμού SFDR προβλέπει και επιπλέον υποχρεώσεις όσον αφορά τις γνωστοποιήσεις των συμμετεχόντων στις χρηματοπιστωτικές αγορές στις περιοδικές τους εκθέσεις. Συγκεκριμένα, όταν ένα χρηματοπιστωτικό προϊόν ενέχει, μεταξύ άλλων, προώθηση περιβαλλοντικών ή κοινωνικών χαρακτηριστικών, ή συνδυασμό αυτών, οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές που καθιστούν ένα τέτοιο προϊόν διαθέσιμο θα πρέπει να περιλαμβάνουν στις περιοδικές εκθέσεις τους τον βαθμό επίτευξης των περιβαλλοντικών ή κοινωνικών χαρακτηριστικών. Περαιτέρω, όταν οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές καθιστούν διαθέσιμο χρηματοπιστωτικό προϊόν που έχει ως στόχο του αειφόρες επενδύσεις ή τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα πρέπει να περιλαμβάνουν στις περιοδικές εκθέσεις τους (i) τον συνολικό αντίκτυπο του χρηματοπιστωτικού προϊόντος ως προς την αειφορία, μέσω σχετικών δεικτών αειφορίας, 114ή (ii) όπου έχει καθοριστεί δείκτης αναφοράς, σύγκριση μεταξύ του συνολικού αντικτύπου του χρηματοπιστωτικού προϊόντος, ως προς την αειφορία, και του αντικτύπου του καθορισμένου δείκτη και του δείκτη ευρείας βάσης, μέσω δεικτών αειφορίας.

Οι λεπτομέρειες του περιεχομένου των πληροφοριών που θα πρέπει να γνωστοποιούνται σύμφωνα με τα άρθρα 8, 9 και 11 του Κανονισμού SFDR θα αποτελέσουν αντικείμενο ρύθμισης κατ’ εξουσιοδότηση πράξης που αναμένεται να εκδοθεί από την Επιτροπή στο εγγύς μέλλον. Προς αυτήν την κατεύθυνση, οι Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές κατήρτισαν, μέσω μεικτής επιτροπής, σχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων, τα οποία υπέβαλαν στην Επιτροπή στις 2 Φεβρουαρίου 2021[35]. Ωστόσο, με γράμμα[36] που απέστειλε στις 25 Νοεμβρίου 2021, η Επιτροπή ενημέρωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι η ημερομηνία έκδοσης της σχετικής κατ’ εξουσιοδότηση πράξης παρατείνεται, ενώ επισήμανε ότι ημερομηνία εφαρμογής των σχετικών υποχρεώσεων γνωστοποίησης παρατείνεται επίσης για την 1η Ιανουαρίου 2023.

2) Κανονισμός για την Ταξινομία

Πέραν της δημιουργίας μια ενωσιακής ταξινομίας βιώσιμων δραστηριοτήτων, ο Κανονισμός για την Ταξινομία θέτει και ορισμένες επιπλέον υποχρεώσεις γνωστοποιήσεων αφενός σε επίπεδο χρηματοπιστωτικών προϊόντων και αφετέρου σε επίπεδο επιχειρήσεων.

(i) Γνωστοποιήσεις σε επίπεδο χρηματοπιστωτικού προϊόντος

Τα άρθρα 5 και 6 του Κανονισμού για την Ταξινομία θέτουν ορισμένες επιπλέον υποχρεώσεις γνωστοποίησης για κάποια από τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των άρθρων 9 και 8 του Κανονισμού SFDR αντίστοιχα.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 5 του Κανονισμού για την Ταξινομία, για κάθε ένα από τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα του άρθρου 9 SFDR που επενδύουν σε οικονομική δραστηριότητα που συμβάλλει σε περιβαλλοντικό στόχο κατά την έννοια του άρθρου 2(17) του Κανονισμού για την Ταξινομία, οι γνωστοποιήσεις που γίνονται σύμφωνα με τον Κανονισμό SFDR θα πρέπει, επίσης, να συμπεριλαμβάνουν (α) τις πληροφορίες σχετικά με τον περιβαλλοντικό στόχο ή τους περιβαλλοντικούς στόχους στους οποίους συμβάλλει η υποκείμενη επένδυση του χρηματοπιστωτικού προϊόντος και (β) περιγραφή του τρόπου και του βαθμού στον οποίο οι υποκείμενες επενδύσεις του χρηματοπιστωτικού προϊόντος αποτελούν οικονομικές δραστηριότητες οι οποίες χαρακτηρίζονται ως περιβαλλοντικά βιώσιμες δυνάμει του άρθρου 3 του Κανονισμού για την Ταξινομία[37].

Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 6 του Κανονισμού για την Ταξινομία, όταν ένα χρηματοπιστωτικό προϊόν του άρθρου 8 SFDR προωθεί περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, οι γνωστοποιήσεις που γίνονται σύμφωνα με τον Κανονισμό SFDR θα πρέπει επίσης να συμπεριλαμβάνουν (α) τις πληροφορίες σχετικά με τα προωθούμενα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά και (β) περιγραφή του τρόπου και του βαθμού που τα προωθούμενα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά αποτελούν οικονομικές δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται ως περιβαλλοντικά βιώσιμες δυνάμει του άρθρου 3 του Κανονισμού για την Ταξινομία[38]. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι πληροφορίες θα πρέπει, επίσης, να συνοδεύονται από την ακόλουθη δήλωση:

«Η αρχή “μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης” εφαρμόζεται μόνο σε εκείνες τις υποκείμενες επενδύσεις του χρηματοπιστωτικού προϊόντος οι οποίες λαμβάνουν υπόψη τα κριτήρια της ΕΕ για περιβαλλοντικά βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες. Οι υποκείμενες επενδύσεις του εναπομένοντος τμήματος του παρόντος χρηματοπιστωτικού προϊόντος δεν λαμβάνουν υπόψη τα κριτήρια της ΕΕ για περιβαλλοντικά βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες».

Για κάθε μια από τις πιο πάνω κατηγορίες χρηματοπιστωτικών προϊόντων, οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις σχετικές πληροφορίες στις περιοδικές τους εκθέσεις (βλ. άρθρο 11 του Κανονισμού SFDR, όπως τροποποιήθηκε από τον Κανονισμό για την Ταξινομία).

115Αν πάλι ένα χρηματοπιστωτικό προϊόν δεν προωθεί περιβαλλοντικά ή κοινωνικά χαρακτηριστικά ή δεν έχει στόχο τις αειφόρες επενδύσεις ή τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οι γνωστοποιήσεις θα πρέπει, επίσης, να συνοδεύονται από την ακόλουθη δήλωση:

«Οι υποκείμενες επενδύσεις του παρόντος χρηματοπιστωτικού προϊόντος δεν λαμβάνουν υπόψη τα κριτήρια της ΕΕ για περιβαλλοντικά βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες»

Οι λεπτομέρειες του περιεχομένου των πληροφοριών που θα πρέπει να γνωστοποιούνται σύμφωνα με τα άρθρα 5 και 6 του Κανονισμού για την Ταξινομία θα αποτελέσουν αντικείμενο ρύθμισης κατ’ εξουσιοδότηση πράξης που αναμένεται να εκδοθεί από την Επιτροπή στο εγγύς μέλλον. Προς αυτήν την κατεύθυνση, οι Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές κατήρτισαν, μέσω μεικτής επιτροπής, σχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων, τα οποία υπέβαλαν στην Επιτροπή στις 22 Οκτωβρίου 2021[39]. Ωστόσο, στις 25 Νοεμβρίου 2021, η Επιτροπή ενημέρωσε[40] το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι η έγκριση των σχετικών ρυθμιστικών προτύπων δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί εντός τις σχετικής τρίμηνης προθεσμίας και ότι αυτό πρόκειται να γίνει μαζί με τα ρυθμιστικά πρότυπα που αφορούν τα άρθρα 2α(3), 4(6-7), 8(3), 9(5), 10(2) και 11(4) του Κανονισμού SFDR. Η Επιτροπή παρέτεινε, επίσης, τη σχετική ημερομηνία εφαρμογής αυτών για την 1η Ιανουαρίου 2023.

(ii) Γνωστοποιήσεις σε επίπεδο επιχείρησης

Το άρθρο 8(1) του Κανονισμού για την Ταξινομία προβλέπει ότι κάθε επιχείρηση που υπόκειται σε υποχρέωση δημοσίευσης μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών σύμφωνα με το άρθρο 19α[41] ή με το άρθρο 29α[42] της οδηγίας 2013/34/ΕΕ (NFRD) θα πρέπει να γνωστοποιεί στο κοινό πληροφορίες για τον τρόπο και τον βαθμό στον οποίο οι δραστηριότητες της επιχείρησης συνδέονται με περιβαλλοντικά βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες (όπως αυτές ορίζονται στον Κανονισμό για την Ταξινομία).

Το περιεχόμενο, η μεθοδολογία και η παρουσίαση των πληροφοριών που θα πρέπει να δημοσιοποιούνται διευκρινίστηκαν στον κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμό 2021/2178[43], ο οποίος δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα στις 10 Δεκεμβρίου 2021 και ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2022. Για τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων όσον αφορά τη συμμόρφωσή τους με τις σχετικές διατάξεις, η Επιτροπή δημοσίευσε, επίσης, στις 20 Δεκεμβρίου 2021 ένα έγγραφο με Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)[44] και απαντήσεις.

3) Η Πρόταση Οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες (Πρόταση Οδηγίας CSRD)

Προκειμένου οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές και οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι να έχουν τη δυνατότητα να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις γνωστοποίησης βιωσιμότητας που καθορίζονται στον Κανονισμό SFDR και στον Κανονισμό για την Ταξινομία, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί 116ότι οι σχετικές πληροφορίες είναι διαθέσιμες από τις επιχειρήσεις στις οποίες πραγματοποιούνται επενδύσεις. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή εξέδωσε στις 21 Απριλίου 2021 Πρόταση Οδηγίας, με την οποία πρότεινε την τροποποίηση τεσσάρων νομοθετικών πράξεων[45] με τη συμπερίληψη νέων διατάξεων σχετικά με την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας. Για την εν λόγω Πρόταση Οδηγίας εφαρμόζεται η συνήθης νομοθετική διαδικασία και, επομένως, αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι θέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου[46] και του Συμβουλίου.

(Γ) Δομικό Στοιχείο 3: Επενδυτικά εργαλεία

Τέλος, το τρίτο δομικό στοιχείο συνίσταται σε ένα σύνολο επενδυτικών εργαλείων, συμπεριλαμβανομένων σημείων αναφοράς, προτύπων και ετικετών. Τα εργαλεία αυτά έχουν ως σκοπό να διευκολύνουν τους συμμετέχοντες στις χρηματοοικονομικές αγορές με την ευθυγράμμιση των επενδυτικών στρατηγικών τους με τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και το περιβάλλον. Μέχρι σήμερα, οι βασικές νομοθετικές πράξεις/πρωτοβουλίες που πλαισιώνουν το εν λόγω δομικό στοιχείο είναι (i) ο Κανονισμός για τους δείκτες αναφοράς της ΕΕ για το κλίμα[47] και (ii) η Πρόταση Κανονισμού για ένα πρότυπο ευρωπαϊκών πράσινων ομολόγων[48].

1) Ο Κανονισμός για τους δείκτες αναφοράς της ΕΕ για το κλίμα

Τα τελευταία χρόνια, ένας σημαντικός αριθμός επενδυτών ακολουθεί επενδυτικές στρατηγικές χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και χρησιμοποιεί δείκτες αναφοράς (benchmarks) χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για τη μέτρηση της απόδοσης των σχετικών χαρτοφυλακίων επενδύσεων.

Παράλληλα, έχουν εμφανιστεί στην αγορά διαφορετικές κατηγορίες δεικτών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα με διαφορετικού βαθμού φιλοδοξίες (λ.χ. ορισμένοι δείκτες αποσκοπούν στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα ενός τυποποιημένου χαρτοφυλακίου επενδύσεων, ενώ άλλοι στην επιλογή μόνο των στοιχείων που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού). Παρά τους διαφορετικούς στόχους και στρατηγικές, πολλοί από τους εν λόγω δείκτες προωθούνται γενικά ως «δείκτες αναφοράς χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα». Ελλοχεύει έτσι ο κίνδυνος οι αποκλίνουσες αυτές μεθοδολογίες των δεικτών αναφοράς να οδηγήσουν σε κατακερματισμό της εσωτερικής αγοράς. Εν όψει των παραπάνω κινδύνων, κρίθηκε σκόπιμο να τροποποιηθεί ο Κανονισμός 2016/1011[49] (ο οποίος ρυθμίζει γενικώς τους δείκτες αναφοράς στο ενωσιακό δίκαιο) με τη θέσπιση ενός ρυθμιστικού πλαισίου που θα καθορίζει ελάχιστες απαιτήσεις σε ενωσιακό επίπεδο για (i) τους ενωσιακούς δείκτες αναφοράς για την κλιματική μετάβαση και (ii) τους ευθυγραμμισμένους με τη συμφωνία του Παρισιού ενωσιακούς δείκτες αναφοράς.

Στις 10 Δεκεμβρίου 2019, τέθηκε σε εφαρμογή ο Κανονισμός 2019/2089 για τους δείκτες αναφοράς της ΕΕ για το κλίμα, ο οποίος τροποποίησε τον Κανονισμό 2016/1011 με την εισαγωγή δύο νέων δεικτών αναφοράς. Συγκεκριμένα, προστέθηκαν (α) ο «ενωσιακός δείκτης αναφοράς για την κλιματική μετάβαση», του οποίου τα υποκείμενα στοιχεία του ενεργητικού θα πρέπει να επιλέγονται, σταθμίζονται ή εξαιρούνται κατά τρόπο ώστε το προκύπτον χαρτοφυλάκιο αναφοράς να βρίσκεται σε τροχιά απαλλαγής από εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, και (β) ο «ευθυγραμμισμένος με τη συμφωνία του Παρισιού ενωσιακός δείκτης αναφοράς», του οποίου τα υποκείμενα στοιχεία του ενεργητικού θα πρέπει να επιλέγονται, σταθμίζονται 117ή εξαιρούνται κατά τρόπο ώστε οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα του χαρτοφυλακίου αναφοράς να ευθυγραμμίζονται με τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού.

Περαιτέρω, οι διαχειριστές δεικτών αναφοράς θα πρέπει να δημοσιοποιούν λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με το αν και κατά πόσο εξασφαλίζεται ένας συνολικός βαθμός ευθυγράμμισης με τον στόχο μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ή επίτευξης των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού. Θα πρέπει, επίσης, να δημοσιοποιούν στην οικεία δήλωση δείκτη αναφοράς, κατά πόσον οι δείκτες αναφοράς τους (ή οι οικογένειες δεικτών αναφοράς τους) επιδιώκουν περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και σχετικούς με τη διακυβέρνηση στόχους, και κατά πόσον ο διαχειριστής δεικτών αναφοράς προσφέρει τέτοιους δείκτες αναφοράς.

Τέλος, με τον Κανονισμό 2019/2089 προστέθηκε και ένα νέο στον Κανονισμό 2016/1011 (Κεφάλαιο 3α), το οποίο θέτει ορισμένες ενιαίους κανόνες όσον αφορά τη μεθοδολογία με την οποία οι διαχειριστές δεικτών αναφοράς θα πρέπει να υπολογίζουν τους ανωτέρω δείκτες αναφοράς.

2) Η Πρόταση Κανονισμού για ένα πρότυπο ευρωπαϊκών πράσινων ομολόγων

Ένα από τα κύρια μέσα για τη χρηματοδότηση περιβαλλοντικά βιώσιμων οικονομικά δραστηριοτήτων είναι τα «περιβαλλοντικά βιώσιμα ομόλογα». Τα ομόλογα αυτά μπορούν να εκδίδονται από χρηματοπιστωτικές ή μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις ή κρατικές οντότητες και η χρήση των εσόδων τους θα πρέπει να σχετίζεται με «περιβαλλοντικά βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες». Δεδομένης της απουσίας ενός κοινού ορισμού των «περιβαλλοντικά βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων» για τους σκοπούς αυτούς, η Επιτροπή εξέδωσε στις 6 Ιουλίου 2021 μια Πρόταση Κανονισμού για ένα πρότυπο ευρωπαϊκών πράσινων ομολόγων.

Σύμφωνα με τη σχετική Πρόταση, κάθε χρήση των εσόδων από ευρωπαϊκά πράσινα ομόλογα πρέπει να σχετίζεται με οικονομικές δραστηριότητες οι οποίες πληρούν τις απαιτήσεις για περιβαλλοντικά βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες που καθορίζονται στο άρθρο 3 του Κανονισμού για την Ταξινομία (βλ. άρθρο 6 της Πρότασης). Περαιτέρω, το Κεφάλαιο ΙΙ του προτεινόμενου Κανονισμού καθορίζει ορισμένες απαιτήσεις διαφάνειας και εξωτερικής αξιολόγησης για τα ευρωπαϊκά πράσινα ομόλογα, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν (i) την προηγούμενη δημοσίευση δελτίου πληροφοριών για ευρωπαϊκό πράσινο ομόλογο (άρθρο 8 της Πρότασης), (ii) τη σύνταξη από τους εκδότες ετήσιων εκθέσεων σχετικά με τον επιμερισμό των κερδών των ευρωπαϊκών πράσινων ομολόγων (άρθρο 9 της Πρότασης), καθώς και (iii) τη σύνταξη από τους εκδότες έκθεσης αντικτύπου (άρθρο 10 της Πρότασης).

Για την εν λόγω Πρόταση Κανονισμού εφαρμόζεται η συνήθης νομοθετική διαδικασία και, επομένως, αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι θέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου[50] και του Συμβουλίου.

ΙΙΙ. Τελικές σκέψεις

Η υλοποίηση των στόχων που έχουν συμφωνηθεί σε διεθνές επίπεδο για την αντιμετώπιση των δυσμενών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής αναμένεται να αποτελέσει ύψιστη προτεραιότητα για τις ανά τον κόσμο κυβερνήσεις τα επόμενα χρόνια. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα μέρη που συμμετείχαν στην 26η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP26), που πραγματοποιήθηκε από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 12 Νοεμβρίου 2021 στη Σκωτία, επιδίωξαν την επιτάχυνση των μέτρων για την επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού και της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή.

Εν όψει του κομβικού ρόλου που αναμένεται να διαδραματίσει η ανακατεύθυνση ιδιωτικών κεφαλαίων προς βιώσιμες δραστηριότητες για την υλοποίηση των σχετικών στόχων, οι υποχρεώσεις που απορρέουν από το νέο ενωσιακό πλαίσιο για τη βιώσιμη χρηματοδότηση είναι κάτι που θα απασχολήσει έντονα τα επόμενα χρόνια τις επιχειρήσεις, τους εκδότες χρηματοπιστωτικών τίτλων και τους εν γένει συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

[*] Η νομοθεσία έχει ληφθεί υπόψη έως και την 31η Δεκεμβρίου 2021.

[1] United Nations, Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development, A/RES/70/1, 2015, διαθέσιμη στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [https://hellenicaid.mfa.gr/media/images/docs/Agenda_2030.pdf].

[2] Συμφωνία του Παρισιού, ΕΕ L 282 της 19.10.2016, σ. 4.

[3] Την ημερομηνία αυτή εκπληρώθηκαν οι σχετικές προϋποθέσεις, οι οποίες ήταν η κύρωσή της Συμφωνίας από τουλάχιστον 55 χώρες που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 55% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

[4] Βλ. σχετικά και την από 22.11.2016 Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Επόμενα βήματα για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον - Ευρωπαϊκή δράση για την αειφορία», COM(2016) 739 final, το Έγγραφο Προβληματισμού με τίτλο «Προς μια βιώσιμη Ευρώπη έως το 2030», COM(2019) 22 final, 30.1.2019, καθώς και το Έγγραφο Εργασίας των Υπηρεσιών της Επιτροπής με τίτλο «Delivering on the UN’s Sustainable Development Goals – A comprehensive approach, SWD(2020) 400 final, 18.11.2020.

[5] Απόφαση (ΕΕ) 2016/590 του Συμβουλίου, της 11ης Απριλίου 2016, για την υπογραφή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της συμφωνίας του Παρισιού που εγκρίθηκε στο πλαίσιο της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (ΕΕ L 103 της 19.4.2016, σ. 1). Η Συμφωνία υπογράφηκε δυνάμει των άρθρων 191 και 192(1) ΣΛΕΕ, σύμφωνα με τα οποία η ΕΕ έχει αρμοδιότητα να συνάπτει διεθνείς συμφωνίες και να εκτελεί τις υποχρεώσεις που απορρέουν εξ αυτών, εφόσον αποσκοπούν, μεταξύ άλλων (i) στη διατήρηση, προστασία και βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, (ii) στην προστασία της υγείας του ανθρώπου, (iv) στη συνετή και ορθολογική χρησιμοποίηση των φυσικών πόρων και (v) στην προώθηση, σε διεθνές επίπεδο, μέτρων για την αντιμετώπιση των περιφερειακών ή παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων, ιδίως για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

[6] Απόφαση (ΕΕ) 2016/1841 του Συμβουλίου της 5ης Οκτωβρίου 2016 για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της συμφωνίας του Παρισιού που εγκρίθηκε στο πλαίσιο της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή.

[7] Ανακοίνωση της Επιτροπής – Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, 11.12.2019, COM(2019) 640 final.

[8] Βλ. συναφώς το άρθρο 2(1)(γ) της Συμφωνίας του Παρισιού καθώς και τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 10.5 («Βελτίωση της ρύθμισης και της παρακολούθησης των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών και ιδρυμάτων, και ενίσχυση της εφαρμογής αυτών των ρυθμίσεων») της Ατζέντας 2030.

[9] Βλ. την ανακοίνωση με τίτλο «Ενίσχυση της κλιματικής φιλοδοξίας της Ευρώπης για το 2030 – Επενδύουμε σε ένα κλιματικά ουδέτερο μέλλον προς όφελος των πολιτών μας», SWD/2020/176 final, 17.9.2020.

[10] Financing a Sustainable European Economy, Final Report 2018 by the High-Level Expert Group on Sustainable Finance, διαθέσιμο (αγγλ.) στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/180131-sustainable-finance-final-report_en.pdf].

[11] Στις 6 Ιουλίου 2021, η Επιτροπή εξέδωσε Ανακοίνωση με τίτλο «Στρατηγική χρηματοδότησης της μετάβασης προς τη βιώσιμη οικονομία» (COM(2021) 390 final, 6.7.2021), με την οποία καθορίζει πώς μεταφράζονται οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (η οποία είναι μεταγενέστερη του Σχεδίου Δράσης του 2018) σε ολόκληρο το χρηματοοικονομικό σύστημα και διασφαλίζει ότι οι φορείς σε όλους τους τομείς της οικονομίας είναι σε θέση να χρηματοδοτήσουν τη μετάβασή τους ανεξάρτητα από το σημείο εκκίνησής τους.

[12] Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Σχέδιο Δράσης: Χρηματοδότηση της αειφόρου ανάπτυξης», COM(2018) 97 final, 8.3.2018.

[13] Για τη σχετική κατηγοριοποίηση βλ. την από 6 Ιουλίου 2021 Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Στρατηγική χρηματοδότησης της μετάβασης προς τη βιώσιμη οικονομία», ό.π. υποσημ. 11.

[14] Για την ενσωμάτωση παραγόντων, κινδύνων και προτιμήσεων βιωσιμότητας στις σχετικές (ήδη υπάρχουσες) πράξεις του παράγωγου ενωσιακού δικαίου βλ. τον Κανονισμό 2021/1253 και την Οδηγία 2021/1269 (σχετικά με τις επιχειρήσεις επενδύσεων και τις υποχρεώσεις παρακολούθησης των προϊόντων αντίστοιχα), τον Κανονισμό 2021/1255 (σχετικά με τους διαχειριστές οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων), την Οδηγία 2021/1270 [σχετικά με τους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ)], τον Κανονισμό 2021/1256 (σχετικά με τη διακυβέρνηση των ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών επιχειρήσεων) και τον Κανονισμό 2021/1257 (σχετικά με τις απαιτήσεις εποπτείας και διακυβέρνησης των προϊόντων για ασφαλιστικές επιχειρήσεις και διανομείς ασφαλιστικών προϊόντων, αφενός, και στους κανόνες περί παροχής επιχειρηματικών και επενδυτικών συμβουλών για επενδυτικά προϊόντα βασιζόμενα σε ασφάλιση, αφετέρου).

[15] Κανονισμός (ΕΕ) 2020/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της, της 18ης Ιουνίου 2020, σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων, και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2019/2088 (ΕΕ L 198 της 22.6.2020).

[16] Τα άρθρα 4, 5, 6, και 7 και το άρθρο 8(1)-(3) εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου 2022, σε ό,τι αφορά τους περιβαλλοντικούς στόχους που αφορούν (i) τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και (ii) την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, και από την 1η Ιανουαρίου 2023 σε ό,τι αφορά τους υπόλοιπους περιβαλλοντικούς στόχους που αναφέρονται στο άρθρο 9.

[17] Για τον σχετικό ορισμό βλ. παρακάτω υποσημ. 28.

[18] Ο Κανονισμός για την Ταξινομία επέφερε επίσης τροποποιήσεις στον Κανονισμό 2019/2088 περί γνωστοποιήσεων αειφορίας χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, ενώ περιέχει και ο ίδιος ορισμένους κανόνες όσον αφορά τις γνωστοποιήσεις και τη δημοσίευση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών (βλ. σχετικά υπό «Δομικό Στοιχείο 2: Γνωστοποιήσεις» παρακάτω).

[19] Βλ. άρθρο 9 του Κανονισμού.

[20] Διαθέσιμες στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [https://www.oecd.org/daf/inv/mne/48004323.pdf].

[21] Διαθέσιμες στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [https://www.ohchr.org/documents/publications/guidingprinciplesbusinesshr_en.pdf].

[22] Διαθέσιμη (αγγλ.) στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [https://www.ilo.org/declaration/thedeclaration/textdeclaration/WCMS_716594/lang--en/index.htm].

[23] Αυτές είναι η Σύμβαση για την Αναγκαστική Εργασία, 1930 (αριθ. 29), η Σύμβαση για την Κατάργηση της Αναγκαστικής Εργασίας, 1957 (αριθ. 105), η Σύμβαση για την Ελευθερία του Συνεταιρίζεσθαι και την Προστασία του Δικαιώματος Οργάνωσης, 1948 (αριθ. 87), η Σύμβαση για το δικαίωμα Οργάνωσης και Συλλογικών Διαπραγματεύσεων, 1949 (αριθ. 98), η Σύμβαση για την Ίση Αμοιβή, 1951 (αριθ. 100), η Σύμβαση για τις Διακρίσεις (Απασχόληση και Επάγγελμα), 1958 (αριθ. 111), η Σύμβαση για την Ελάχιστη Ηλικία, 1973 (αριθ. 138) και η Σύμβαση για τις Χείριστες Μορφές Παιδικής Εργασίας, 1999 (αριθ. 182).

[24] The International Bill of Human Rights, διαθέσιμος (αγγλ.) στην ηλεκτρονική διεύθυνση [https://www.ohchr.org/Documents/Publications/Compilation1.1en.pdf].

[25] Κατ’ εξουσιοδότηση, Κανονισμός (ΕΕ) 2021/2139 της Επιτροπής της 4ης Ιουνίου 2021 για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) 2020/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου με τη θέσπιση τεχνικών κριτηρίων ελέγχου για τον προσδιορισμό των προϋποθέσεων υπό τις οποίες μια οικονομική δραστηριότητα θεωρείται ότι συμβάλλει σημαντικά στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής ή στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και για τον προσδιορισμό του κατά πόσον αυτή η οικονομική δραστηριότητα δεν επιβαρύνει σημαντικά οποιονδήποτε από τους άλλους περιβαλλοντικούς στόχους, ΕΕ L 442, 09.12.2021, σ. 1.

[26] Κανονισμός (ΕΕ) 2019/2088 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2019, περί γνωστοποιήσεων αειφορίας στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, ΕΕ L 317 της 9.12.2019, σ. 1.

[27] Πρόταση οδηγίας για την τροποποίηση της οδηγίας 2013/34/ΕΕ, της οδηγίας 2004/109/ΕΚ, της οδηγίας 2006/43/ΕΚ και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 537/2014, όσον αφορά την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από ορισμένες επιχειρήσεις, COM (2021) 189 final, 21.4.2021.

[28] Ως «συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές» ορίζονται οι εξής: (α) ασφαλιστική επιχείρηση που διαθέτει επενδυτικό προϊόν βασιζόμενο σε ασφάλιση (IBIP), (β) επιχείρηση επενδύσεων που παρέχει υπηρεσίες διαχείρισης χαρτοφυλακίου, (γ) ίδρυμα επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών (ΙΕΣΠ), (δ) κατασκευαστής συνταξιοδοτικού προϊόντος, (ε) διαχειριστής οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων (ΔΟΕΕ), (στ) πάροχος πανευρωπαϊκών ατομικών συνταξιοδοτικών προϊόντων (PEPP), (ζ) διαχειριστής εταιρείας επιχειρηματικού κεφαλαίου που πληροί τις προϋποθέσεις, ο οποίος έχει καταχωριστεί σύμφωνα με το άρθρο 14 του Κανονισμού 345/2013, (η) διαχειριστής ταμείου κοινωνικής επιχειρηματικότητας που πληροί τις προϋποθέσεις, ο οποίος έχει καταχωριστεί σύμφωνα με το άρθρο 15 του Κανονισμού 346/2013, (θ) εταιρεία διαχείρισης ενός οργανισμού συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (εταιρεία διαχείρισης ΟΣΕΚΑ) ή (ι) πιστωτικό ίδρυμα που παρέχει υπηρεσίες διαχείρισης χαρτοφυλακίου.

[29] Ως «χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι» ορίζονται οι εξής: (α) ασφαλιστικός διαμεσολαβητής που παρέχει ασφαλιστικές συμβουλές όσον αφορά ΙΒΙΡ, (β) ασφαλιστική επιχείρηση που παρέχει ασφαλιστικές συμβουλές όσον αφορά ΙΒΙΡ, (γ) πιστωτικό ίδρυμα που παρέχει επενδυτικές συμβουλές, (δ) επιχείρηση επενδύσεων που παρέχει επενδυτικές συμβουλές, (ε) ΔΟΕΕ που παρέχει επενδυτικές συμβουλές σύμφωνα με το άρθρο 6(4)(β)(i) της Οδηγίας 2011/61/ΕΕ, ή (στ) εταιρεία διαχείρισης ΟΣΕΚΑ που παρέχει επενδυτικές συμβουλές σύμφωνα με το άρθρο 6(3))β)(i) της Οδηγίας 2009/65/ΕΚ.

[30] Ως «χρηματοπιστωτικά προϊόντα» ορίζονται τα εξής: (α) χαρτοφυλάκιο που η διαχείρισή του γίνεται όπως ορίζεται στο άρθρο 4(1))8) της Οδηγίας 2014/65/ΕΕ, (β) οργανισμός εναλλακτικών επενδύσεων (ΟΕΕ), (γ) IBIP, (δ) συνταξιοδοτικό προϊόν, (ε) συνταξιοδοτικό καθεστώς, (στ) ΟΣΕΚΑ, ή (ζ) PEPP.

[31] Η επιλογή αυτή δεν είναι διαθέσιμη στους συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές που υπερβαίνουν κατά την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού το κριτήριο του μέσου αριθμού των 500 εργαζομένων κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους.

[32] Πρόκειται για την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA, η οποία συστάθηκε βάσει του Κανονισμού 1093/2010), την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA, η οποία συστάθηκε βάσει του Κανονισμού 1095/2010) και η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA, η οποία συστάθηκε βάσει του Κανονισμού 1094/2010).

[33] Final Report on draft Regulatory Technical Standards with regard to the content, methodologies and presentation of disclosures pursuant to Article 2a(3), Article 4(6) and (7), Article 8(3), Article 9(5), Article 10(2) and Article 11(4) of Regulation (EU) 2019/2088, JC 2021 03, 2 February 2021.

[34] Γράμμα από την Επιτροπή προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ημερομηνία 25/11/2021 (διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [https://www.esma.europa.eu/sites/default/files/library/com_letter_to_ep_and_council_sfdr_rts-j.berrigan.pdf]).

[35] Final Report on draft Regulatory Technical Standards with regard to the content, methodologies and presentation of disclosures pursuant to Article 2a(3), Article 4(6) and (7), Article 8(3), Article 9(5), Article 10(2) and Article 11(4) of Regulation (EU) 2019/2088, JC 2021 03, 2 February 2021.

[36] Βλ. υποσημ. 34.

[37] Η υποχρέωση αυτή αναμένεται να ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου 2023 (βλ. για τη σχετική παράταση το από 25.11.2021 γράμμα της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υποσημ. 34).

[38] Βλ. άρθρα 5 και 6 του Κανονισμού για την Ταξινομία. Η υποχρέωση αυτή προβλέπεται ότι θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου 2023 (βλ. για τη σχετική παράταση το από 25.11.2021 γράμμα της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υποσημ. 34).

[39] Final Report on draft Regulatory Technical Standards with regard to the content and presentation of disclosures pursuant to Article 8(4), 9(6) and 11(5) of Regulation (EU) 2019/2088, JC 2021 50, 22 October 2021.

[40] Γράμμα από την Επιτροπή προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ημερομηνία 25.11.2021, βλ. υποσημ. 34.

[41] Σύμφωνα με το άρθρο 19α της Οδηγίας NFRD, πρόκειται για τις μεγάλες επιχειρήσεις που είναι οντότητες δημόσιου συμφέροντος οι οποίες, κατά την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού τους, υπερβαίνουν τον μέσο αριθμό των 500 εργαζομένων κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους. Στο ελληνικό δίκαιο, βλ. σχετικά το άρθρο 151 του ν. 4548/2018 που αναφέρεται στις μεγάλες ανώνυμες εταιρείες που αποτελούν οντότητες δημόσιου ενδιαφέροντος, κατά την έννοια του Παραρτήματος Α του ν. 4308/2014, και οι οποίες, κατά την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού τους, υπερβαίνουν το μέσο αριθμό των πεντακοσίων (500) εργαζομένων κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους.

[42] Σύμφωνα με το άρθρο 29α της Οδηγίας NFRD, πρόκειται για τις οντότητες δημόσιου συμφέροντος που είναι μητρικές επιχειρήσεις μεγάλου ομίλου ο οποίος, κατά την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού του σε ενοποιημένη βάση υπερβαίνει τον μέσο αριθμό των 500 εργαζομένων κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους. Στο ελληνικό δίκαιο, βλ. σχετικά το άρθρο 154 του ν. 4548/2018 που αναφέρεται στις οντότητες δημόσιου ενδιαφέροντος, κατά την έννοια του Παραρτήματος Α του ν. 4308/2014, που είναι μητρικές ανώνυμες εταιρείες μεγάλου ομίλου, ο οποίος, κατά την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού του σε ενοποιημένη βάση, υπερβαίνει τον μέσο αριθμό των πεντακοσίων (500) εργαζομένων κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους.

[43] Κατ’ εξουσιοδότηση, Κανονισμός (ΕΕ) 2021/2178 της Επιτροπής της 6ης Ιουλίου 2021 για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) 2020/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου με τη διευκρίνιση του περιεχομένου και της παρουσίασης των πληροφοριών που πρέπει να δημοσιοποιούνται από τις επιχειρήσεις που εμπίπτουν στο άρθρο 19α ή στο άρθρο 29α της οδηγίας 2013/34/ΕΕ όσον αφορά τις περιβαλλοντικά βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες, και τον καθορισμό της μεθοδολογίας για τη συμμόρφωση με την υποχρέωση γνωστοποίησης, ΕΕ L 443, 10.12.2021, σ. 9.

[44] Frequently asked questions: How should financial and non-financial undertakings report taxonomy-eligible economic activities and assets in accordance with the Taxonomy Regulation Article 8 Disclosures Delegated Act?, διαθέσιμος στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/business_economy_euro/banking_and_finance/documents/sustainable-finance-taxonomy-article-8-report-eligible-activities-assets-faq_en.pdf].

[45] Αυτές είναι η Οδηγία 2013/34/ΕΕ, η Οδηγία 2004/109/ΕΚ, η Οδηγία 2006/43/ΕΚ και ο Κανονισμός 537/2014.

[46] Βλ. σχετικά το από 16 Νοεμβρίου 2021 Σχέδιο Έκθεσης της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, 2021/0104(COD) (Εισηγητής: Pascal Durand), διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/JURI-PR-700458_EL.pdf]. Βλ. επίσης τις από 15 Δεκεμβρίου 2021 προτεινόμενες τροποποιήσεις στο κείμενο της Οδηγίας στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/JURI-AM-703020_EN.pdf] και [https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/JURI-AM-703023_EN.pdf].

[47] Κανονισμός (ΕΕ) 2019/2089 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2019 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/1011 σχετικά με τους ενωσιακούς δείκτες αναφοράς για την κλιματική μετάβαση και τους ευθυγραμμισμένους με τη συμφωνία του Παρισιού ενωσιακούς δείκτες αναφοράς καθώς και τις γνωστοποιήσεις σχετικά με την αειφορία για τους ενωσιακούς δείκτες, ΕΕ L 317 της 9.12.2019, σ. 17.

[48] Πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα ευρωπαϊκά πράσινα ομόλογα, COM/2021/391 final, 6.7.2021.

[49] Κανονισμός (ΕΕ) 2016/1011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 8ης Ιουνίου 2016, σχετικά με τους δείκτες που χρησιμοποιούνται ως δείκτες αναφοράς σε χρηματοπιστωτικά μέσα και χρηματοπιστωτικές συμβάσεις ή για τη μέτρηση της απόδοσης επενδυτικών κεφαλαίων, και για την τροποποίηση των οδηγιών 2008/48/ΕΚ και 2014/17/ΕΕ και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014 (ΕΕ L 171 της 29.6.2016, σ. 1).

[50] Βλ. σχετικά το από 30 Νοεμβρίου 2021 Σχέδιο Έκθεσης της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής τους Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, 2021/0191(COD) (Εισηγητής: Paul Tang), διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/ECON-PR-700638_EN.pdf].