ΣτΕ 120/2024 Τμ.Β - Πλήρες κείμενο

Πρόεδρος: Μιχαήλ Πικραμένος, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Β΄ Τμήματος
Εισηγητής: Χρήστος Νέγρης, Πάρεδρος
Δικηγόροι: Ευαγγελία Παπαγεωργίου, Χρυσαυγή Γρηγοριάδου (Πάρεδρος ΝΣΚ)

Με την υπό κρίση αίτηση ζητήθηκε η αναίρεση της 6338/2017 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, με την οποία απορρίφθηκε προσφυγή του αναιρεσείοντος σωματείου κατά της …/27.1.2011 πράξης προσδιορισμού φόρου κληρονομιών του Προϊστάμενου της Δ.Ο.Υ. Παλλήνης Αττικής. Με την πράξη αυτή είχε επιβληθεί σε βάρος του αναιρεσείοντος σωματείου κύριος φόρος 44.134.126 δραχμών, πλέον πρόσθετου φόρου λόγω μη υποβολής δήλωσης 132.402.378 δραχμών. Με την υπό κρίση αίτηση προβλήθηκε ότι το δικάσαν δικαστήριο κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 25 παρ. 1 περ. β΄ του ν.δ. 118/1973 έκρινε ότι το αναιρεσείον σωματείο δεν δικαιούνταν της ένδικης απαλλαγής από τον φόρο κληρονομιών, για τον λόγο ότι δεν επιδίωκε κοινωφελή σκοπό, αλλά εξυπηρετούσε τις θρησκευτικές ανάγκες των μελών του. Αντίθετα, κατά το αναιρεσείον, έπρεπε να γίνει δεκτό ότι κατά την έννοια του νόμου για την επίμαχη απαλλαγή αρκεί το μη κερδοσκοπικό σωματείο να επιδιώκει θρησκευτικό σκοπό, χωρίς να απαιτείται ο σκοπός να είναι παράλληλα επωφελής στο ευρύ κοινό, εν προκειμένω δε το ίδιο επιδίωκε, σύμφωνα με το καταστατικό του, θρησκευτικό σκοπό, όπως τούτο προέκυπτε από τα προσκομισθέντα αποδεικτικά στοιχεία. Προς θεμελίωση του παραδεκτού προβλήθηκε ότι η πιο πάνω κρίση της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης έρχεται σε αντίθεση προς την απόφαση 2991/2013 της επταμελούς σύνθεσης του Β’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία κρίθηκε ότι προκειμένου μη κερδοσκοπικό σωματείο να τύχει της απαλλαγής του άρθρου 25 παρ. 1 περ. β΄ του ν.δ. 118/1973 δεν απαιτείται ο σκοπός να είναι επωφελής στο ευρύ κοινό, αλλά αρκεί να είναι θρησκευτικός, κατά την έννοια του άρθρου 1 του α.ν. 2039/1939. Εφόσον το αναιρεσείον νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα επιδίωκε, σύμφωνα με το καταστατικό, και δη αποδεδειγμένα, θρησκευτικούς σκοπούς, τούτο αρκούσε για την απαλλαγή του από τον φόρο κληρονομιών, δεν απαιτείτο δε περαιτέρω η διαπίστωση ότι ο θρησκευτικός σκοπός δεν εξυπηρετούσε αποκλειστικά τα μέλη του, όπως εσφαλμένως έκρινε το δικάσαν δικαστήριο. Κατόπιν τούτου, η κρινόμενη αίτηση έγινε δεκτή. Το Δικαστήριο κράτησε, εκδίκασε την ένδικη προσφυγή και την έκανε δεκτή για τον ίδιο ως άνω λόγο ότι κατά το άρθρο 25 παρ. 1 περ. β΄ του ν.δ. 118/1973, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, η αποδεδειγμένη επιδίωξη θρησκευτικού σκοπού αρκούσε για τη χορήγηση της ένδικης απαλλαγής του αναιρεσείοντος σωματείου από τον φόρο κληρονομιών. Κατόπιν τούτου, κρίθηκε ακυρωτέα η …/27.1.2011 πράξη προσδιορισμού φόρου κληρονομιών του Προϊστάμενου της Δ.Ο.Υ. Παλλήνης Αττικής.

Νομικές διατάξεις: Άρθρα 53 §§ 3, 4 Π.Δ. 18/1989, 25 § 1 περ. β΄ Ν.Δ. 118/1973, 1 Α.Ν. 2039/1939

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ Β΄

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 7 Ιουνίου 2023, με την εξής σύνθεση: Μιχαήλ Πικραμένος, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Β΄ Τμήματος, Αγορίτσα Σδράκα, Μαρία Σταματοπούλου, Σύμβουλοι, Γεωργία Φλίγγου, Χρήστος Νέγρης, Πάρεδροι. Γραμματέας η Αναστασία Ζυγουρίτσα, Γραμματέας του Β΄ Τμήματος.

Για να δικάσει την από 13 Ιουνίου 2018 αίτηση:

του σωματείου με την επωνυμία «… - “…”», που εδρεύει στην Κάντζα Παλλήνης Αττικής (…), το οποίο παρέστη με την δικηγόρο Ευαγγελία Παπαγεωργίου (Α.Μ. …), που την διόρισε με πληρεξούσιο,

κατά της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), η οποία παρέστη με την Χρυσαυγή Γρηγοριάδου, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Με την αίτηση αυτή το αναιρεσείον σωματείο επιδιώκει να αναιρεθεί η υπ’ αριθ. 6338/2017 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.

Οι πληρεξούσιοι των διαδίκων δήλωσαν, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 21 του Κανονισμού Λειτουργίας του Δικαστηρίου, ότι δεν θα αγορεύσουν.

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Παρέδρου Χρήστου Νέγρη.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και

Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα

Σκέφθηκε κατά τον Νόμο

1. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση, για την άσκηση της οποίας καταβλήθηκε το νόμιμο παράβολο (βλ. το με κωδικό πληρωμής … έντυπο ηλεκτρονικού παραβόλου της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών), ζητείται η αναίρεση της 6338/2017 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, με την οποία απορρίφθηκε προσφυγή του αναιρεσείοντος σωματείου κατά της …/27.1.2011 πράξης προσδιορισμού φόρου κληρονομιών του Προϊστάμενου της Δ.Ο.Υ. Παλλήνης Αττικής. Με την πράξη αυτή είχε επιβληθεί σε βάρος του αναιρεσείοντος σωματείου κύριος φόρος 44.134.126 δραχμών, πλέον πρόσθετου φόρου λόγω μη υποβολής δήλωσης 132.402.378 δραχμών.

2. Επειδή, η υπό κρίση αίτηση εμπίπτει, ως εκ του χρόνου καταθέσεώς της, στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 53 παρ. 3 και 4 του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8), όπως έχει αντικατασταθεί από το άρθρο 12 παρ. 1 του ν. 3900/2010 (Α΄ 213), η δε παράγραφος 3 στη συνέχεια με το άρθρο 15 παρ. 2 του ν. 4446/2016 (Α΄ 240). Όπως δε προκύπτει από την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση και το από 28.4.2023 οικείο σημείωμα προσδιορισμού φορολογικής διαφοράς της Προϊσταμένης της Δ.Ο.Υ. Παλλήνης, το ποσό της ένδικης διαφοράς υπερβαίνει το κατ’ άρθρο 53 παρ. 4 του π.δ. 18/1989 όριο των 40.000 ευρώ.

3. Επειδή, εν προκειμένω, κατά τα εκτιθέμενα στην αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα εξής: Το αναιρεσείον σωματείο ιδρύθηκε το έτος 1956 και εδρεύει στην Κάντζα Παλλήνης Αττικής. Σύμφωνα με το άρθρο 2 του καταστατικού, σκοποί του σωματείου είναι: «α) Η ηθική και θρησκευτική κατάρτιση των μελών στα πλαίσια των αιωνίων ηθικών και θρησκευτικών αρχών του Ευαγγελίου, όπως αυτές ερμηνεύονται και αναπτύσσονται από τους μεγάλους διδασκάλους και Πατέρες της Ορθοδόξου Εκκλησίας, β) Η προστασία και εξυπηρέτηση μελών της Ελληνικής Κοινωνίας και μάλιστα ευσεβών νέων, οι οποίοι επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους, για να γίνουν τεχνίτες και επιστήμονες, ανιδιοτελώς εργαζόμενοι στο λαό της υπαίθρου χώρας και εξυπηρετούντες τις υλικές, τις ηθικές και θρησκευτικές αυτού ανάγκες». Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 3 του καταστατικού: «Το Σωματείο επιδιώκει την επίτευξη των ως άνω σκοπών του δια των εξής μέσων: 1) δια της εκδόσεως σχετικών φυλλαδίων, βιβλίων και περιοδικών, 2) δια της ανεγέρσεως αίθουσας, στην οποία θα γίνονται σχετικές ομιλίες και διαλέξεις, με τις οποίες θα εξαίρονται κυρίως η φιλαλληλία, η φιλοπτωχεία, η εγκράτεια, η αυστηρότητα περί τα ήθη και εν γένει η απλότητα του βίου των Χριστιανών των πρώτων αιώνων του Χριστιανισμού, 3) δια ανεγέρσεως και λειτουργίας ποικίλης φύσεως εργαστηρίων, στα οποία θα εργάζονται οι νέοι για την εξοικονόμηση των βιοτικών τους αναγκών, 4) δια της ανεγέρσεως στα συγκροτήματα της αδελφότητος κέντρων κατασκηνώσεων φοιτητών, μαθητών και εργαζομένων νέων, 5) δια της ανεγέρσεως στα αγροκτήματα της αδελφότητας ναού προς εξυπηρέτηση των θρησκευτικών αναγκών, 6) δια της ιδρύσεως παραρτημάτων στις επαρχίες που εξαρτώνται και καθοδηγούνται διοικητικώς από το κέντρο, 7) δια της συνεργασίας και ενισχύσεως Σωματείων και Ιδρυμάτων εχόντων θρησκευτικούς ή κοινωνικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς, 8) δια παντός άλλου μέσου που δύναται να συντελέσει στην επίτευξη του σκοπού». Στις 3.9.1999 απεβίωσε ο Σ[...] Κ[...], ο οποίος με την από 28.10.1996 ιδιόγραφη διαθήκη όρισε ως κληρονόμο του, μεταξύ άλλων, το αναιρεσείον σωματείο. Μεταξύ των κληρονομιαίων ο αποβιώσας κατέλειπε τα υπ’ αριθμ. 5, 6, 7, 8 και 11 οικόπεδα του οικοδομικού τετραγώνου (Ο.Τ.) …στην Κάντζα Αττικής, όπως περιγράφονται αναλυτικά στα σχετικά συμβόλαια. Στις 7.3.2003 δημοσιεύθηκε η από 8.3.1997 ιδιόγραφη διαθήκη του ίδιου ως άνω Σ[...] Κ[...], με την οποία κατέλειπε σε τρίτο πρόσωπο [στον Χ.Γ.], από τα ανωτέρω οικόπεδα, τα υπ’ αριθμ. 6, 7 και 11 του Ο.Τ. ... Ενόψει αυτού, το αναιρεσείον σωματείο άσκησε ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών αναγνωριστική αγωγή επί των ως άνω οικοπέδων, επί της οποίας εκδόθηκε η 403/2006 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, που επικυρώθηκε με την 8715/2006 απόφαση του Εφετείου Αθηνών. Με την απόφαση αυτή έγινε δεκτό ότι τα προαναφερόμενα υπ’ αριθμ. 6, 7 και 11 οικόπεδα του Ο.Τ. … είχαν μεταβιβαστεί στο αναιρεσείον σωματείο με άτυπη δωρεά από τον ως άνω Σ[...] Κ[...] το έτος 1956, έκτοτε δε το σωματείο άσκησε διακατοχικές πράξεις διανοία κυρίου και απέκτησε την κυριότητα με έκτακτη χρησικτησία. Ακολούθως, το αναιρεσείον σωματείο υπέβαλε στη Δ.Ο.Υ. Παλλήνης την …/28.12.2010 δήλωση μεταβίβασης ακινήτων για τα ανωτέρω οικόπεδα, κατέβαλε δε τον αναλογούντα φόρο μεταβίβασης. Όσον αφορά όμως τα υπ’ αριθμ. 5 και 8 ακίνητα, επιφανείας 814,30 και 814,70 τ.μ. αντίστοιχα, δεν υποβλήθηκε στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. Παλλήνης δήλωση φόρου κληρονομιών. Κατά τον έλεγχο που διενεργήθηκε στις 14.12.2010, αφού λήφθηκε υπόψη αφενός το καταστατικό του σωματείου και αφετέρου ότι δεν είχε υποβάλει δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για τα οικονομικά έτη 1997 έως 2006, για δε το οικονομικό έτος 2007 η δήλωση ήταν μηδενική, δηλαδή το σωματείο δεν παρουσίαζε οικονομική δραστηριότητα προς πραγμάτωση του σκοπού του ακόμη και μετά τον χρόνο φορολογίας της κληρονομίας, κρίθηκε ότι το σωματείο δεν επιδίωκε τον κρίσιμο χρόνο κοινωφελή σκοπό, αλλά εξυπηρετούσε τις θρησκευτικές και εκπαιδευτικές ανάγκες των μελών του. Κατόπιν αυτού, η φορολογική αρχή προσδιόρισε την αξία των οικοπέδων σε 50.000 δρχ./τ.μ. και συνολικά σε 40.715.000 δρχ. και 40.735.000 δρχ., αντίστοιχα, καταλόγισε δε σε βάρος του αναιρεσείοντος, με την …/2011 πράξη προσδιορισμού φόρου κληρονομιών, κύριο φόρο 44.134.126 δρχ., πρόσθετο φόρο λόγω μη υποβολής δήλωσης 132.402.378 δρχ. και συνολικά 176.536.504 δρχ. Προσφυγή του αναιρεσείοντος σωματείου κατά της πράξης αυτής απορρίφθηκε ως αβάσιμη με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση. Ειδικότερα, το δικάσαν δικαστήριο, αφού παρέθεσε τις διατάξεις των άρθρων 1 (παρ. 1), 2 (παρ. 1), 3 (παρ. 1), 5, 6 (παρ. 1) και 25 (παρ. 1 περ. β') του ν.δ/τος 118/1973 και 1 και 2 του α.ν. 2039/1939, δέχθηκε τα εξής: «[…] κατά την έννοια της διατάξεως του άρθρου 25 παρ. 1 περ. β' του ν.δ/τος 118/1973, για να τύχουν τα ως άνω [μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά] πρόσωπα της προβλεπόμενης απαλλαγής δεν αρκεί να μην έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα, αλλά απαιτείται και να επιδιώκουν αποδεδειγμένως κάποιον από τους παραπάνω σκοπούς [ήτοι εθνωφελείς ή σε ευρύτερο κύκλο φιλανθρωπικούς ή εκπαιδευτικούς ή καλλιτεχνικούς ή κοινωφελείς κατά την έννοια του άρθρου 1 του α.ν. 2039/1939], απαιτείται δηλαδή αφενός να προκύπτει, συγκεκριμένα, από το καταστατικό τους ότι έχουν κάποιον από τους σκοπούς αυτούς αφετέρου δε να αποδεικνύεται και ότι πράγματι τον επιδιώκουν αναπτύσσοντας σχετική δραστηριότητα. Περαιτέρω, κατά την έννοια της ίδιας διατάξεως κοινωφελής σκοπός είναι ο επωφελής στο κοινό εν όλω ή εν μέρει […]». Ακολούθως, το δικάσαν διοικητικό εφετείο εξέτασε τον λόγο της προσφυγής ότι εσφαλμένως είχε θεωρήσει η φορολογική αρχή το σωματείο ως κληρονόμο των υπ’ αριθμ. 5 και 8 οικοπέδων του Ο.Τ. …, δεδομένου ότι, κατά τα προβληθέντα, τα οικόπεδα ήταν όμορα και αποτελούσαν ενιαία έκταση με τα οικόπεδα υπ’ αριθμ. 6, 7 και 11 του ίδιου Ο.Τ., επί των οποίων, όπως είχε δεχθεί το Εφετείο Αθηνών με την 8715/2006 απόφαση, άσκησε πράξεις νομής από το 1956 και απέκτησε την κυριότητα με έκτακτη χρησικτησία. Συνεπώς είχε καταστεί κύριο και επί των υπ’ αριθμ. 5 και 8 ακινήτων με έκτακτη χρησικτησία, διότι από το 1956 άσκησε πράξεις νομής και κατοχής επί της συνολικής έκτασης. Ο λόγος απορρίφθηκε ως αναπόδεικτος, με την αιτιολογία ότι το αναιρεσείον σωματείο δεν είχε προσκομίσει κανένα στοιχείο από το οποίο να προκύπτει ότι είχε αποκτήσει την κυριότητα των επίμαχων ακινήτων με τα προσόντα της έκτακτης χρησικτησίας. Περαιτέρω, το δικάσαν δικαστήριο, αφού έλαβε υπόψη τα προσκομισθέντα από το αναιρεσείον σωματείο αποδεικτικά στοιχεία απέρριψε τον λόγο της προσφυγής ότι το αναιρεσείον επιδιώκει θρησκευτικούς και κοινωφελείς σκοπούς και ως εκ τούτου δεν υποχρεούνταν να καταβάλει φόρο κληρονομιών, με την εξής αιτιολογία: «[…] σύμφωνα με όσα προεκτέθηκαν, προκειμένου ένα σωματείο, όπως το [αναιρεσείον], να τύχει απαλλαγής του άρθρου 25 παρ. 1 περ β΄ του ν.δ/τος 118/1973, δεν αρκεί ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας του, αλλά πρέπει να επιδιώκει κοινωφελείς σκοπούς και να έχει αναπτύξει αντίστοιχη δραστηριότητα. Στην προκειμένη περίπτωση, σύμφωνα με την από 14.12.2010 έκθεση ελέγχου, το Σωματείο δεν επιδιώκει κοινωφελή σκοπό αλλά εξυπηρετεί τις θρησκευτικές και εκπαιδευτικές ανάγκες των μελών του, δεν προσκόμισε δε αυτό στοιχεία από τα οποία να αποδεικνύεται η ανάπτυξη δραστηριότητας που να εξυπηρετεί φιλανθρωπικό και κοινωφελές έργο. Συνεπώς, δεν δικαιούται της προβλεπόμενης από τη διάταξη του άρθρου 25 παρ. 1 περ. β' του ν.δ/τος 118/1973 απαλλαγής».

4. Επειδή, στην παράγραφο 1 του άρθρου 25 του ν.δ/τος 118/1973 «Περί κώδικος φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, προικών και κερδών εκ λαχείων» (Α΄ 202), όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, μετά την αντικατάστασή της με το άρθρο 6 παρ. 1 του ν. 1947/1991 (Α΄ 70) [και πριν την έναρξη ισχύος του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 2961/2001 νέου Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών, προικών και κερδών από λαχεία (Α΄ 266)] ορίζονταν τα εξής: «Απαλλάσσονται από φόρο οι κτήσεις εφ’ όσον δικαιούχοι είναι: α) […] β) Τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα, τα οποία υπάρχουν ή συνιστώνται νόμιμα στην Ελλάδα, καθώς και οι περιουσίες του άρθρου 96 του α.ν. 2039/1939 (ΦΕΚ 455 Α΄), εφ’ όσον επιδιώκουν αποδεδειγμένα σκοπούς εθνωφελείς ή σε ευρύτερο κύκλο φιλανθρωπικούς ή εκπαιδευτικούς ή καλλιτεχνικούς ή κοινωφελείς κατά την έννοια του άρθρου 1 του α.ν. 2039/1939. […]». Περαιτέρω, στο ως άνω άρθρο 1 [τιτλοφορούμενο «Έννοια κοινωφελούς σκοπού»] του α.ν. 2039/1939 (Α΄ 455), ο οποίος διατηρήθηκε σε ισχύ και μετά την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα, σύμφωνα με το άρθρο 101 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α’ 164) [και πριν καταργηθεί με το άρθρο 82 παρ. 8 περ. α) του ν. 4182/2013 (Α’ 185)], οριζόταν ότι: «Κοινωφελής σκοπός κατά την έννοιαν του παρόντος είναι κατ’ αντίθεσιν προς τον ιδιωτικόν πας Κρατικός, Θρησκευτικός, Φιλανθρωπικός, εν γένει δ’ επωφελής εις το κοινόν εν όλω ή εν μέρει σκοπός». Κατά την έννοια του πιο πάνω άρθρου 25 παρ. 1 του ν.δ/τος 118/1973, ημεδαπά νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα απαλλάσσονταν από τον φόρο κληρονομιών, εφόσον επιδίωκαν αποδεδειγμένα κάποιον από τους αναφερόμενους στην εν λόγω διάταξη σκοπούς, μεταξύ των οποίων και οι κατά την έννοια του άρθρου 1 του α.ν. 2039/1939 κοινωφελείς. Εξάλλου, κατά ρητή πρόβλεψη του τελευταίου άρθρου, κοινωφελής σκοπός είναι και ο θρησκευτικός, τον οποίο ο νομοθέτης συμπεριλαμβάνει στους ασκούμενους επ’ ωφελεία του ευρύ κοινού, ήτοι έχων κοινωφελή χαρακτήρα, χωρίς περαιτέρω προϋποθέσεις. Επομένως, για την εν λόγω απαλλαγή δεν απαιτείτο να αποδεικνύεται ότι από τον θρησκευτικό σκοπό δεν ωφελούνταν αποκλειστικά τα μέλη του νομικού προσώπου (βλ. ΣτΕ 2991/2013 επταμ.). Η ερμηνεία αυτή επιρρωνύεται, άλλωστε, και από τον ισχύοντα Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών, προικών και κερδών από τυχερά παίγνια (ν. 2961/2001), στον οποίο προβλέπεται ρητά ότι η επίμαχη απαλλαγή από τον φόρο [ήδη αυτοτελής φορολόγηση, βλ. ν. 2961/2001, άρθρα 25 παρ. 3 περ. β’ (όπως η παρ. 3 προστέθηκε με το άρθρο 25 παρ. 9 του ν. 3842/2010, Α’ 58) και 29 παρ. 5 (όπως το άρθρο 29 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 25 παρ. 14 του ν. 3842/2010)] ισχύει υπέρ νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, «εφόσον επιδιώκουν αποδεδειγμένα σκοπούς […] θρησκευτικούς […]», χωρίς δηλαδή να απαιτείται πλέον για τους σκοπούς αυτούς παραπομπή στις περί κοινωφελών σκοπών διατάξεις του α.ν. 2039/1939 [ήδη άρθρου 1 ν. 4182/2013].

5. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση προβάλλεται ότι το δικάσαν δικαστήριο κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 25 παρ. 1 περ. β΄ του ν.δ. 118/1973 έκρινε ότι το αναιρεσείον σωματείο δεν δικαιούνταν της ένδικης απαλλαγής από τον φόρο κληρονομιών, για τον λόγο ότι δεν επιδίωκε κοινωφελή σκοπό, αλλά εξυπηρετούσε τις θρησκευτικές ανάγκες των μελών του. Αντίθετα, κατά το αναιρεσείον, έπρεπε να γίνει δεκτό ότι κατά την έννοια του νόμου για την επίμαχη απαλλαγή αρκεί το μη κερδοσκοπικό σωματείο να επιδιώκει θρησκευτικό σκοπό, χωρίς να απαιτείται ο σκοπός να είναι παράλληλα επωφελής στο ευρύ κοινό, εν προκειμένω δε το ίδιο επιδίωκε, σύμφωνα με το καταστατικό του, θρησκευτικό σκοπό, όπως τούτο προέκυπτε από τα προσκομισθέντα αποδεικτικά στοιχεία. Προς θεμελίωση του παραδεκτού προβάλλεται ότι η πιο πάνω κρίση της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης έρχεται σε αντίθεση προς την απόφαση 2991/2013 της επταμελούς σύνθεσης του Β’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία κρίθηκε ότι προκειμένου μη κερδοσκοπικό σωματείο να τύχει της απαλλαγής του άρθρου 25 παρ. 1 περ. β΄ του ν.δ. 118/1973 δεν απαιτείται ο σκοπός να είναι επωφελής στο ευρύ κοινό, αλλά αρκεί να είναι θρησκευτικός, κατά την έννοια του άρθρου 1 του α.ν. 2039/1939. Ο ισχυρισμός αυτός είναι βάσιμος, σύμφωνα με τα εκτεθέντα στη σκέψη 4 και συνεπώς ο λόγος αναιρέσεως προβάλλεται παραδεκτώς και είναι περαιτέρω εξεταστέος. Σύμφωνα δε με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4 είναι και βάσιμος, διότι, εφόσον το αναιρεσείον νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα επιδίωκε, σύμφωνα με το καταστατικό, και δη αποδεδειγμένα, όπως προκύπτει από την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση και δεν αμφισβητείται, θρησκευτικούς σκοπούς, τούτο αρκούσε για την απαλλαγή του από τον φόρο κληρονομιών, δεν απαιτείτο δε περαιτέρω η διαπίστωση ότι ο θρησκευτικός σκοπός δεν εξυπηρετούσε αποκλειστικά τα μέλη του, όπως εσφαλμένως έκρινε το δικάσαν δικαστήριο. Επομένως, πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση και να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, παρέλκει δε ως αλυσιτελής η εξέταση των υπόλοιπων λόγων αναιρέσεως.

6. Επειδή, ενόψει του ότι η υπόθεση δεν χρειάζεται διευκρίνιση κατά το πραγματικό, πρέπει να κρατηθεί και να εκδικασθεί η ένδικη προσφυγή. Περαιτέρω πρέπει να γίνει δεκτή για τον ίδιο ως άνω λόγο ότι κατά το άρθρο 25 παρ. 1 περ. β΄ του ν.δ. 118/1973, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, η αποδεδειγμένη επιδίωξη θρησκευτικού σκοπού αρκούσε για τη χορήγηση της ένδικης απαλλαγής του αναιρεσείοντος σωματείου από τον φόρο κληρονομιών. Ακολούθως, πρέπει να ακυρωθεί η …/27.1.2011 πράξη προσδιορισμού φόρου κληρονομιών του Προϊστάμενου της Δ.Ο.Υ. Παλλήνης Αττικής, εκτιμωμένων δε των περιστάσεων να απαλλαγεί το Ελληνικό Δημόσιο από τη δικαστική δαπάνη για την επί της προσφυγής δίκη, κατά το άρθρο 275 παρ. 1 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ν. 2717/1999, Α΄ 97).

Διά ταύτα

Δέχεται την αίτηση.

Αναιρεί την 6338/2017 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.

Διατάσσει την απόδοση στο αναιρεσείον σωματείο του καταβληθέντος για την άσκηση της αιτήσεως αναιρέσεως παραβόλου.

Επιβάλλει σε βάρος του αναιρεσιβλήτου Ελληνικού Δημοσίου τη δικαστική δαπάνη του αναιρεσείοντος σωματείου, η οποία ανέρχεται σε εννιακόσια είκοσι (920) ευρώ.

Κρατεί την υπόθεση, δικάζει και δέχεται την προσφυγή.

Ακυρώνει την …/27.1.2011 πράξη προσδιορισμού φόρου κληρονομιών του Προϊστάμενου της Δ.Ο.Υ. Παλλήνης Αττικής.

Διατάσσει την απόδοση στο αναιρεσείον σωματείο του καταβληθέντος για την άσκηση της προσφυγής παραβόλου.

Απαλλάσσει το Ελληνικό Δημόσιο από τη δικαστική δαπάνη για την επί της προσφυγής δίκη, σύμφωνα με το σκεπτικό.

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 13 Ιουνίου 2023 15 Ιανουαρίου 2024

Ο Πρόεδρος του Β´ Τμήματος

Μιχαήλ Πικραμένος

Η Γραμματέας του Β΄ Τμήματος

Αναστασία Ζυγουρίτσα

και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 24ης Ιανουαρίου 2024.

Ο Πρόεδρος του Β´ Τμήματος

Μιχαήλ Πικραμένος

Η Γραμματέας

Καλλιόπη Ανδρέου