Με αφορμή την πρόσφατη ενεργοποίηση της διαδικασίας εντοπισμού ανασφάλιστων οχημάτων από την Α.Α.Δ.Ε. και την επακόλουθη αποστολή ειδοποίησης στους κατόχους αυτών, ότι υποχρεούνται να καταβάλουν ηλεκτρονικό παράβολο για τη σύναψη ασφαλιστηρίου συμβολαίου, υποβλήθηκε στον Συνήγορο του Πολίτη μεγάλος αριθμός αναφορών. Με τις αναφορές τους, οι πολίτες αμφισβητούν πρωτίστως τη νομιμότητα της επιβολής του εν λόγω παράβολου (το οποίο συχνά παρερμηνεύουν ως πρόστιμο) ενώ επανέρχεται στο προσκήνιο το φλέγον πρόβλημα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος οχημάτων, που δεν βρίσκονται στην κατοχή των ιδιοκτητών τους (θέμα το οποίο έχει απασχολήσει επανειλημμένα τον Συνήγορο του Πολίτη στο παρελθόν). Για τη διευκόλυνση και πληρέστερη ενημέρωση των πολιτών η Ανεξάρτητη Αρχή θέλει να διευκρινίσει τα παρακάτω:

Όσον αφορά τη νομιμότητα της επιβολής του εν λόγω παράβολου, επισημαίνεται ότι οι σχετικές διατάξεις (άρθρα 2 και 5 του Π.Δ. 237/1986) προβλέπουν ότι κάθε όχημα που κυκλοφορεί στην Ελλάδα πρέπει να έχει ασφαλιστική κάλυψη. Σε περίπτωση κυκλοφορίας οχήματος χωρίς ασφαλιστική κάλυψη, προβλέπονται για τον κύριο ή τον κάτοχο αυτού διοικητικές και ποινικές κυρώσεις, ανάμεσα στις οποίες είναι και η αφαίρεση άδειας ικανότητας οδηγού, η αφαίρεση άδειας κυκλοφορίας και χρηματικό πρόστιμο, το οποίο κυμαίνεται από 250 έως 1.000 ευρώ. Μάλιστα οι διατάξεις ρητά ορίζουν ότι η υποχρέωση ασφάλισης υφίσταται διαρκώς από τη χορήγηση της άδειας κυκλοφορίας και των πινακίδων κυκλοφορίας, χωρίς να εξαρτάται από την εν τοις πράγμασι κίνηση ή λειτουργία του αυτοκινήτου, εκτός αν έχει τηρηθεί η διαδικασία της ακινησίας.

Η υποχρέωση, συνεπώς, ασφάλισης ενός οχήματος παύει μόνο στην περίπτωση που αυτό τεθεί σε ακινησία, κατά τη διαδικασία του άρθρου 22 Ν.2367/1953 (αίτηση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. με ταυτόχρονη κατάθεση της άδειας και των πινακίδων αριθμού κυκλοφορίας του οχήματος).

Όσον αφορά τη διαδικασία εντοπισμού ανασφάλιστων οχημάτων (παρ. 3, άρθρο 26, Ν. 4141/2013 δια του οποίου προστέθηκε το άρθρο 5α στο Π.Δ. 237/1986) σε αυτήν προβλέπεται, ανάμεσα στα άλλα ότι:

1. Ο έλεγχος και εντοπισμός ανασφάλιστων οχημάτων και η επιδίωξη συμμόρφωσης των ιδιοκτητών τους, μέσω της επίσπευσης της διαδικασίας επιβολής των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων και ποινών, διενεργείται από τις αστυνομικές αρχές με επιτόπιους ελέγχους και ηλεκτρονικά με επιμέλεια της διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (Δ.ΗΛΕ.Δ.) της Α.Α.Δ.Ε.

2. Σε περίπτωση εντοπισμού οχήματος χωρίς ασφαλιστική κάλυψη, η Δ.ΗΛΕ.Δ. αποστέλλει (ηλεκτρονικά ή ταχυδρομικά) ειδοποιητήρια επιστολή προς τον ιδιοκτήτη του οχήματος, με την οποία τον καλεί να προβεί άμεσα και το αργότερο εντός οκτώ ημερών από την παραλαβή αυτής, σε ασφάλιση του οχήματος.

3. Για την έκδοση ασφαλιστηρίου συμβολαίου, πρέπει να προσκομιστεί στην ασφαλιστική επιχείρηση η ειδοποιητήρια επιστολή και παράβολο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, ύψους 250 ευρώ.

4. Σε περίπτωση που ένα όχημα έχει λανθασμένα περιληφθεί στον κατάλογο των μη ασφαλισμένων (π.χ. είναι ήδη ασφαλισμένο ή απαλλάσσεται από την υποχρέωση ασφάλισης ή τεκμηριώνεται η ακινησία του ή έχει διαπιστωθεί λάθος στα στοιχεία ασφάλισης ή κυκλοφορίας), ο κύριος αυτού απευθύνεται στις αρμόδιες υπηρεσίες (Δ.Ο.Υ., Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, Ασφαλιστική Επιχείρηση, Αστυνομία) για την ενημέρωση των δεδομένων τους και τον αποχαρακτηρισμό του οχήματος ως ανασφάλιστου. (η ειδοποίηση της Α.Α.Δ.Ε. περιέχει ακριβείς οδηγίες)

5. Σε περίπτωση που ο κύριος του οχήματος δεν συμμορφωθεί με την παραπάνω διαδικασία, η Δ.ΗΛΕ.Δ. αποστέλλει τα στοιχεία του ανασφάλιστου οχήματος και του ιδιοκτήτη του στην αρμόδια Αστυνομική Αρχή, για την σε βάρος του επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων και ποινών.

Σε συνέχεια της ευρείας δημοσιότητας που έλαβε το θέμα, το Υπουργείο Οικονομικών, έδωσε παράταση μέχρι τις 14 Ιουλίου 2017 για τη ρύθμιση των εκκρεμοτήτων των πολιτών, ενώ με την ΠΟΛ 1090/2017 ανεστάλη η διαδικασία εντοπισμού ανασφάλιστων οχημάτων μέχρι τις 14.7.2017 και ακυρώθηκαν τα τυχόν εκδοθέντα παράβολα.

Τέλος, με τον πολύ πρόσφατο νόμο 4484/2017 (ΦΕΚ Α 110/01.08.2017) προβλέπεται αναλογικότερος προσδιορισμός του παραβόλου, με βάση τον κυβισμό του οχήματος (άρθρο 31), ακύρωση των παραβόλων που εκδόθηκαν μέχρι την κατάθεσή του σχετικού νομοσχεδίου και επιστροφή τυχόν καταβληθέντων ποσών (άρθρο 50).

Ο Συνήγορος του Πολίτη παρακολουθεί το θέμα ενώ στο πλαίσιο διερεύνησης σχετικών αναφορών, ενημερώνει τους πολίτες για τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις και παρεμβαίνει όταν χρειάζεται. Σε περίπτωση νέων ρυθμίσεων ή εξελίξεων ο Συνήγορος του Πολίτη θα επανέλθει με νεότερη ανακοίνωσή του.