Ο Συνήγορος του Πολίτη έλαβε αναφορές πολιτών σχετικά με πρόβλημα που παρατηρείται κατά την καταχώρηση σε έγγραφα αστικής κατάστασης στοιχείων γονέων παιδιών που υιοθετήθηκαν ή αποκτήθηκαν μέσω παρένθετης μητρότητας από μόνο γονέα.

Συγκεκριμένα, στην περίπτωση υιοθεσίας από έναν γονέα, η Διεύθυνση Αστικής και Δημοτικής Κατάστασης του Υπουργείου Εσωτερικών απαιτούσε την αναγραφή και των στοιχείων του φυσικού γονέα του αντίθετου φύλου από αυτό του θετού, σε εφαρμογή σχετικής Γνωμοδότησης του ΝΣΚ (77/2004), αλλά κατά παράβαση των διατάξεων περί μυστικότητας της υιοθεσίας. Στην περίπτωση απόκτησης τέκνου μέσω της διαδικασίας της παρένθετης μητρότητας από πατέρα μόνο, η Διεύθυνση απαιτούσε την αναγραφή των στοιχείων της παρένθετης μητέρας, ως κατά νόμο μητέρας του τέκνου, επίσης σε εφαρμογή σχετικής Γνωμοδότησης του ΝΣΚ (261/2010), αλλά κατά παράβαση της βασικής αρχής της διαδικασίας αυτής, σύμφωνα με την οποία η παρένθετη καθίσταται μητέρα του τέκνου, μόνο αν αυτό προήλθε από το γενετικό της υλικό παρά την αντίθετη πρόβλεψη του νόμου (και μετά από έκδοση σχετικής δικαστικής απόφασης).

Η διοίκηση, με βάση τα παραπάνω, αρνούνταν να δεχθεί ότι σε αυτές τις περιπτώσεις τα παιδιά διαθέτουν έναν μόνο γονέα σύμφωνα με το νόμο, του οποίου αποκλειστικά τα στοιχεία πρέπει να καταχωρηθούν στα έγγραφα αστικής κατάστασής τους.

Ειδικά για την εγγραφή τέκνου που αποκτήθηκε μέσω παρένθετης μητρότητας, ο Συνήγορος ζήτησε τη συνδρομή της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, η οποία έχοντας την ίδια άποψη με τον Συνήγορο, εισηγήθηκε προς τον Υπουργό Εσωτερικών τη νομοθετική τακτοποίηση του θέματος. Επίσης, διαβίβασε εκθέσεις προς την αρμόδια Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των παιδιών και των δύο περιπτώσεων, χωρίς να υπάρξει ανταπόκριση.

Καταληκτικά, ο Συνήγορος απευθύνθηκε στο Γραφείο του αρμόδιου Υπουργού Εσωτερικών και ζήτησε για τα παιδιά με έναν μόνο γονέα από υιοθεσία ή διαδικασία παρένθετης μητρότητας: την κατοχύρωση της αρχικής καταγραφής των στοιχείων του ενός μόνο γονέα στα έγγραφα αστικοδημοτικής κατάστασης και τη νομοθέτηση της δυνατότητας λήψης -εφόσον το επιθυμούν- ονόματος και επωνύμου γονέα του άλλου φύλου από αυτό του υπάρχοντα γονέα, κατά τις διαδικασίες των ΝΔ 2573/1953 και ΥΑ 91400/2961/2001, τις οποίες η αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου δεν εφάρμοζε μέχρι τότε αναλογικά σε αυτές τις υποθέσεις.

Το Υπουργείο αποδέχθηκε την πρόταση του Συνηγόρου κατά το μέρος που αφορά τα παιδιά που υιοθετούνται από έναν γονέα μόνο, με τη ρύθμιση του άρ.249 παρ.8 ν.4555/2018, παραπέμποντας όμως στην έκδοση υπουργικής απόφασης για την πραγματοποίηση των αναγκαίων τεχνικών προσαρμογών του ‘Μητρώου Πολιτών’ και την έναρξη ισχύος της διάταξης.

Η πρόταση κατά το μέρος που αφορά την πιο περιορισμένη, αλλά πάντως υπαρκτή περίπτωση των παιδιών που αποκτώνται από μόνο πατέρα, εκκρεμεί μέχρι σήμερα.