26 Ιουλ 2018
Ο Συνήγορος έλαβε αναφορές σχετικά με νεογέννητα βρέφη, τα οποία χωρίζονταν από τις μητέρες τους, επειδή αυτές δεν διέθεταν ταυτοποιητικά έγγραφα, κατά την έξοδό τους από το νοσοκομείο, μετά τον τοκετό. Τα βρέφη παρέμεναν στο νοσοκομείο και στη συνέχεια, κατόπιν αιτήματος της κοινωνικής υπηρεσίας του νοσηλευτικού ιδρύματος και εντολής της Εισαγγελίας Ανηλίκων Αθηνών, τοποθετούνταν σε ίδρυμα, για φιλοξενία.
Ως επιδιωκόμενος σκοπός του χωρισμού των βρεφών από τις μητέρες τους, προβαλλόταν η έκδοση εγγράφων των μητέρων, ώστε να προστατευθούν τα βρέφη από το ενδεχόμενο εμπορίας και παράνομης υιοθεσίας. ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν είχε προηγηθεί κοινωνική έρευνα για την επιβεβαίωση της ύπαρξης τέτοιου κινδύνου.
Η άγνοια των μητέρων και των εμπλεκόμενων υπηρεσιών για τη δυνατότητα αξιοποίησης του θεσμού της δωρεάν νομικής συνδρομής και οι καθυστερήσεις των δικαστηρίων, μέχρι την έκδοση των απαραίτητων δικαστικών αποφάσεων για τη σύνταξη εγγράφων αστικής κατάστασης, είχαν ως αποτέλεσμα η παραμονή των βρεφών στο ίδρυμα να χρονίζει, ενώ υπήρξε και περίπτωση τοποθέτησης παιδιού σε υποψήφια θετή οικογένεια μετά την πάροδο έτους.
Ο Συνήγορος, διερευνώντας την έκταση του φαινόμενου, πραγματοποίησε επανειλημμένες επικοινωνίες και ενημερώσεις με εμπλεκόμενα νοσοκομεία, την Εισαγγελία Ανηλίκων Αθηνών, την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, την Εισαγγελία Αρείου Πάγου, το Υπουργείο Υγείας και το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Επειδή το μέτρο του χωρισμού των νεογνών από τις μητέρες και τοποθέτησής τους σε ίδρυμα είναι εξαιρετικά σκληρό, στερείται προφανούς συνάφειας και βρίσκεται σε προφανή δυσαναλογία με τον επιδιωκόμενο σκοπό της προστασίας του παιδιού από ενδεχόμενες συνέπειες της έλλειψης τακτοποιημένης αστικοδημοτικής κατάστασης της μητέρας, ο Συνήγορος ζήτησε τη λήψη πιο πρόσφορων και λιγότερο παρεμβατικών μέτρων.
Συγκεκριμένα, πρότεινε στο αρμόδιο Υπουργείο Υγείας να ενεργήσει προς τους φορείς αρμοδιότητάς του, ώστε αφενός να μην διακόπτεται ο βιολογικός και νομικός δεσμός του βρέφους με τη μητέρα που το γέννησε, αφετέρου να υποβοηθείται η τελευταία στη διαδικασία έκδοσης ταυτοποιητικών εγγράφων για τον εαυτό της και το μωρό, με στόχο τη διασφάλιση του δικαιώματος του παιδιού στην ταυτότητα και στην προστασία από αθέμιτες ενέργειες (εμπορία, παράνομη διακίνηση κ.ά.) σε βάρος του.
Ήδη, ο ν.4554/2018 περιλαμβάνει ρυθμίσεις (άρθρο 62 παρ.1 έως 13), με τις οποίες εισάγεται παράλληλη -επιπρόσθετα εξασφαλιστική- διαδικασία για την καταγραφή των γεννήσεων από μητέρες χωρίς ταυτοποιητικά έγγραφα εντός των νοσοκομείων και για τη ληξιαρχική καταχώρησή τους στη συνέχεια, προκειμένου -με την κινητοποίηση των εμπλεκόμενων επαγγελματιών υγείας, πρόνοιας και δημόσιας τάξης- να τεθεί τέρμα στην πρακτική χωρισμού των νεογέννητων από τις μητέρες τους, λόγω μόνο της έλλειψης εγγράφων ταυτοποίησης των τελευταίων.