Πρόσφατη νομολογία


5 Νοε 2024

ΣτΕ 993/2024 Τμ.Α: Μη αναγνώριση χρόνου απασχόλησης παραβιάζει το δικαίωμα ιδιοκτησίας & την ανάγκη προστασίας της θεμιτής προσδοκίας για συνταξιοδότηση

Με την κρινόμενη αίτηση ζητήθηκε η επανάληψη της διαδικασίας που οδήγησε στην έκδοση της 417/2016 απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η αίτηση ασκείται βάσει των διατάξεων του άρθρου 69Α του π.δ. 18/1989, με αυτήν δε γίνεται επίκληση της απόφασης του Γ΄ Τμήματος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) της 18.7.2023 (αρ. προσφυγής …/16) στην υπόθεση «… κατά Ελλάδας» (στο εξής η από 18.7.2023 απόφαση του ΕΔΔΑ). Με την απόφαση αυτή, η οποία κατέστη οριστική στις 18.10.2023, διαπιστώθηκαν από το ΕΔΔΑ παραβιάσεις των δικαιωμάτων της αιτούσας κατά το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου (ΠΠΠ) και κατά το άρθρο 6 παρ. 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), στο πλαίσιο της εκδίκασης αιτήσεως αναιρέσεως της ιδίας κατά του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων – Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Μισθωτών (Ι.Κ.Α.–Ε.Τ.Α.Μ.), επί της οποίας αιτήσεως εκδόθηκε η ως άνω απόφαση του Δικαστηρίου. Σύμφωνα με το άρθρο 69Α του Π.Δ. 18/1989, αίτηση επανάληψης της διαδικασίας χωρεί (μόνον) σε σχέση με δικαστική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας η οποία κρίθηκε με (οριστική) απόφαση του ΕΔΔΑ ότι εκδόθηκε κατά παραβίαση διάταξης της ΕΣΔΑ. Στην προκειμένη περίπτωση, το ΕΔΔΑ αποφάνθηκε ότι το άρθρο 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ παραβιάστηκε εξαιτίας της κρίσης του Συμβουλίου της Επικρατείας, την οποία εξέφερε στην πληττόμενη 417/2016 απόφασή του, ότι το δικάσαν διοικητικό εφετείο δεν μπορούσε να εξετάσει τον ισχυρισμό της αιτούσας ότι η αναδρομική ισχύς της διάταξης του άρθρου 9 του ν. 2187/1994 είναι αντίθετη στο άρθρο 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ. Αναγκαία προϋπόθεση για την άρση της διαπιστωθείσας αυτής παραβίασης αποτελούν αφενός μεν η αποδοχή της κρινόμενης αιτήσεως επανάληψης της διαδικασίας, αφετέρου δε η εξαφάνιση της πληττόμενης απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας και η κατόπιν τούτων αποδοχή της αιτήσεως αναιρέσεως της αιτούσας. Περαιτέρω, η συμμόρφωση προς την ανωτέρω απόφαση του ΕΔΔΑ δεν συνεπάγεται παραβίαση της απορρέουσας από τα άρθρα 2 § 1 και 25 § 1 του Συντάγματος αρχής της ασφάλειας του δικαίου ούτε άλλης συνταγματικής αρχής ή διάταξης, δεν οδηγεί δε σε παραβίαση άλλης υποχρέωσης της χώρας από το διεθνές δίκαιο ούτε προσκρούει σε κάποιον επιτακτικό λόγο δημοσίου συμφέροντος υπερέχοντα έναντι της εκτέλεσης της απόφασης του ΕΔΔΑ. Εξάλλου, η κρίση της από 18.7.2023 απόφασης του ΕΔΔΑ ότι το σχετικό με την υπόθεση της αιτούσας θέμα επί του οποίου απεφάνθη το Συμβούλιο της Επικρατείας το έτος 2008 δεν ήταν απολύτως πανομοιότυπο με εκείνο επί του οποίου απεφάνθη το έτος 2016 αιτιολογείται επαρκώς και σαφώς στη σκέψη 29 της προαναφερθείσας απόφασης και σε κάθε περίπτωση δεν παρίσταται εμφανώς αυθαίρετη. Παρομοίως, οι κρίσεις της από 18.7.2023 απόφασης του ΕΔΔΑ ότι η αιτούσα είχε θεμιτή προσδοκία προστατευόμενη από τη διάταξη του άρθρου 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ και ότι η διάταξη αυτή παραβιάστηκε στην περίπτωσή της παρίστανται επαρκώς αιτιολογημένες και εύλογες, ενόψει και των σχετικών κριτηρίων εκτίμησης που απορρέουν από την προπαρατεθείσα νομολογία του ΕΔΔΑ επί του δικαιώματος σεβασμού της περιουσίας, και ιδίως από την απόφασή του επί της, έχουσας παρόμοια νομική και πραγματική βάση με την επίδικη, υπόθεσης Ιχτιγιάρογλου κατά Ελλάδος. Επίσης, όσον αφορά τα κρίσιμα πραγματικά περιστατικά που έγιναν δεκτά με την από 18.7.2023 απόφαση του ΕΔΔΑ, αυτά προκύπτουν από τα διαδικαστικά έγγραφα της υπόθεσης, ενώ η κατόπιν της έκδοσης της 1978/2003 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά αναδρομική χορήγηση σύνταξης γήρατος στην αιτούσα από το Ι.Κ.Α. , η διακοπή της καταβολής της σύνταξης αυτής τον Αύγουστο του έτους 2013 καθώς και ο κατόπιν της έκδοσης της 417/2016 απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας καταλογισμός της αιτούσας από τον e-ΕΦΚΑ με συνολικό ποσό 58.477,50 ευρώ, το οποίο αντιστοιχούσε στις αχρεωστήτως ληφθείσες από αυτήν συντάξεις, επιβεβαιώνονται από: α) την …/5.4.2006 απόφαση του Διευθυντή του Τοπικού Υποκαταστήματος Αλεξάνδρας του Ι.Κ.Α., και β) την …/18.5.2022 απόφαση της Διευθύντριας της Τοπικής Διεύθυνσης Ε΄ Κεντρικού Τομέα Αθήνας του e-ΕΦΚΑ. Επίσης, δεν προκύπτει από μεταγενέστερη της από 18.7.2023 απόφασης του ΕΔΔΑ η ύπαρξη αντίθετης νομολογίας του ιδίου ή του ΔΕΕ ή ανωτάτου ελληνικού δικαστηρίου, ικανής να οδηγήσει το ΕΔΔΑ σε ανατροπή της κρίσης του περί παραβίασης του άρθρου 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ στην επίδικη περίπτωση. Τέλος, δεν έχει μεσολαβήσει πράξη κρατικού οργάνου με την οποία να θεραπεύεται κατ’ ουσίαν η διαπιστωθείσα από το ΕΔΔΑ παράβαση του άρθρου 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ. Κατόπιν τούτων, κρίθηκε ότι η αίτηση επανάληψης της διαδικασίας έπρεπε να γίνει δεκτή και να εξαφανισθεί η 417/2016 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθιστάμενη ούτως εκ νέου εκκρεμής ενώπιον του Δικαστηρίου η αίτηση αναίρεσης της αιτούσας. Ενόψει του η υπόθεση δεν χρειαζόταν διευκρίνιση ως προς το πραγματικό, το Δικαστήριο την κράτησε και δίκασε την έφεση της αιτούσας κατά της 593/2001 απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιά. Το δικαστήριο έκρινε ότι η § 1 του άρθρου 9 του ν. 2187/1994, με την οποία τέθηκε αναδρομικά από 27.8.1992 ως πρόσθετη προϋπόθεση για την αναγνώριση του χρόνου προϋπηρεσίας η μόνιμη και συνεχής διαμονή στην Τουρκία, είχε ως αποτέλεσμα η αιτούσα να στερηθεί την προαναφερθείσα θεμιτή της προσδοκία να λάβει, με συνυπολογισμό και του χρόνου αυτού, σύνταξη λόγω γήρατος από το Ι.Κ.Α., χωρίς να προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση του ν. 2187/1994 ή από κάποιο άλλο στοιχείο επιτακτικός λόγος δημοσίου συμφέροντος προς τούτο και, συνακόλουθα, να της επιβληθεί ένα δυσανάλογο βάρος, κατά παράβαση του άρθρου 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ. Κατόπιν τούτων, η έφεση της αιτούσας έγινε δεκτή, η 593/2001 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιώς εξαφανίστηκε, ακολούθως δε, αφού εκδικάστηκε η προσφυγή της αιτούσας, κακυρώθηκαν τόσο η σιωπηρή απόρριψη της από 13.7.1999 ένστασής της, όσο και η ρητή απόρριψη αυτής δια της …/2000 απόφασης της Τ.Δ.Ε. του Υποκαταστήματος Ι.Κ.Α. Καλλιθέας. Περαιτέρω, η υπόθεση αναπέμφθηκε στον e-ΕΦΚΑ.


Σύνδεσμος

ΣτΕ 993/2024 Τμ.Α - Πλήρες κείμενο »