Πρόσφατη νομολογία


8 Νοε 2024

ΣτΕ 759/2024 Τμ.Ε: Ακύρωση απόφασης της Υπουργού Πολιτισμού, που απέρριψε ένσταση–ενδικοφανή προσφυγή κατά κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης επί της οικίας Κ. Παλαμά

Με την κρινόμενη αίτηση ζητήθηκε η ακύρωση α) της 59012/12.2.2021 απόφασης της Προϊσταμένης Γενικής Διευθύνσεως Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με την οποία κηρύχθηκε για αρχαιολογικούς σκοπούς, υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου και με δαπάνη που βαρύνει τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (Ο.Δ.Α.Π.), αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου, εκτάσεως 307,91 τ.μ., επί των οδών … και … (ΟΤ ...), στην περιοχή της Πλάκας, Δήμου Αθηναίων, ΠΕ Κεντρικού Τομέα Αθηνών και β) της 233009/20.5.2022 απόφασης της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, με την οποία απορρίφθηκαν ρητά οι …/16.3.2021 και .../26.3.2021 ενστάσεις της αιτούσας κατά της πρώτης προσβαλλόμενης πράξης. Κατά της απόφασης, με την οποία κηρύσσεται αναγκαστική απαλλοτρίωση μνημείου ή ακινήτου εντός του οποίου υπάρχουν μνημεία, χωρεί ένσταση εντός ορισμένης προθεσμίας από την κοινοποίησή της στον ενδιαφερόμενο, επί της οποίας αποφαίνεται ο Υπουργός Πολιτισμού κατόπιν γνωμοδότησης του αρμοδίου Συμβουλίου (εν προκειμένω του Κ.Σ.Ν.Μ.). Όπως δε έχει κριθεί, η ένσταση αυτή, η οποία συνεπάγεται επανεξέταση της υπόθεσης κατ’ ουσίαν, έχει χαρακτήρα ενδικοφανούς προσφυγής, κατά την έννοια του άρθρου 45 § 2 του π.δ. 18/1989. Επομένως, η πράξη περί κήρυξης της απαλλοτρίωσης ενσωματωθείσα στη μεταγενεστέρως εκδοθείσα απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού χάνει, κατ’ αυτόν τον τρόπο, την εκτελεστότητά της, η δε απόφαση του Υπουργού αποτελεί την μόνη εκτελεστή και παραδεκτώς προσβαλλόμενη πράξη. Περαιτέρω, από τη διάταξη της § 5 του άρθρου 18 του αρχαιολογικού νόμου, προκύπτει ότι για την έκδοση της απόφασης του Υπουργού Πολιτισμού επί της, έχουσας χαρακτήρα ενδικοφανούς προσφυγής, ένστασης, προβλέπεται, ως ουσιώδης τύπος της διαδικασίας, η λήψη υπόψη γνωμοδότησης, εν προκειμένω, του Κ.Σ.Ν.Μ. Σκοπός της γνωμοδότησης είναι η διαφώτιση του αποφασίζοντος οργάνου επί των ισχυρισμών και των αποδεικτικών στοιχείων του ασκήσαντος την ένσταση, με συνέπεια η τελικώς εκδιδόμενη πράξη να είναι προϊόν εκτίμησης του συνόλου των στοιχείων του φακέλου. Επομένως, η παράλειψη της τήρησης του εν λόγω ουσιώδους τύπου άγει σε ακυρότητα της πράξης του Υπουργού. (Μειοψ.). Όπως έχει κριθεί σε περιπτώσεις υποβολής αιτήσεων για έγκριση οικοδομικής δραστηριότητας λόγω της θέσης του ακινήτου πλησίον αρχαίων ή εντός αρχαιολογικών χώρων, η αρχαιολογική υπηρεσία, εν όψει του ενιαίου της Διοικήσεως, υποχρεούται να ελέγξει την κατ’ αρχήν συμβατότητα της υπό έγκριση πολεοδομικής δραστηριότητας και με την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία, και μάλιστα με διατάξεις της νομοθεσίας αυτής που ρυθμίζουν τους βασικούς όρους δόμησης, όπως ο συντελεστής δόμησης, το ποσοστό κάλυψης, το ύψος και ο όγκος της οικοδομής, η αρτιότητα, αλλά υποχρεούται να ελέγξει και τα μορφολογικά χαρακτηριστικά, την εμφάνιση, τη θέση, τις διαστάσεις της κ.λπ. Για τους ίδιους λόγους, η αρχαιολογική υπηρεσία οφείλει να ελέγξει και τις συνέπειες που έχει η αναγκαστική απαλλοτρίωση επί της αρτιότητας ή οικοδομησιμότητας όμορων ακινήτων, όταν, βεβαίως, τέτοιος ισχυρισμός έχει υποβληθεί από τον θιγόμενο ιδιοκτήτη με την ένσταση του άρθρου 18 § 5 του ν. 3028/2002. (Μειοψ.). Περαιτέρω, λαμβάνοντας υπόψη α) προεχόντως, το περιεχόμενο του από 15.1.2021 κτηματολογικού διαγράμματος, β) το γεγονός ότι η αιτούσα με την …/26.3.2021 ένστασή της ενώπιον της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού η οποία έχουσα χαρακτήρα ενδικοφανούς προσφυγής, υποχρεώνει, εν προκειμένω, το Κ.Σ.Ν.Μ. να απαντά αιτιολογημένα στους ειδικώς προβαλλόμενους με αυτήν ισχυρισμούς, είχε υποβάλει σαφή και συγκεκριμένο ισχυρισμό περί της αχρήστευσης του εναπομείναντος τμήματος της ιδιοκτησίας της, λόγω της, ερειδόμενης στην πρώτη προσβαλλόμενη πράξη, απώλειας της οικοδομησιμότητάς του, ένεκα και της αποξένωσής της από την ιδιοκτησία του ακινήτου επί της οδού …, και γ) ότι το Κ.Σ.Ν.Μ. στην από 19.5.2022 δεν διέλαβε σαφή και ανεπιφύλακτη κρίση επί του ζητήματος αυτού, για το οποίο πολλά μέλη του εξέφρασαν αμφιβολίες, οφειλόμενες, αφενός στην έλλειψη εξέτασης του οικείου πολεοδομικού καθεστώτος, και αφετέρου στη μη διευκρίνιση της εξ απόψεως εμπραγμάτου δικαίου κατάστασης του ακινήτου επί της οδού …, η δεύτερη, και μόνη παραδεκτώς προσβαλλόμενη πράξη δεν αιτιολογείται, από την άποψη αυτή, νομίμως. Το ΣτΕ έκρινε ακυρωτέα τη δεύτερη προσβαλλόμενη πράξη και ανέπεμψε την υπόθεση στην Υπουργό Πολιτισμού (Μειοψ.)


Σύνδεσμος

ΣτΕ 759/2024 Τμ.Ε - Πλήρες κείμενο »