15 Νοε 2024
Οι αιτούντες ζητούν την ακύρωση των: α) πράξης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με την οποία εγκρίθηκαν υπό όρους εκσκαφές για έργο ανέγερσης πολυκατοικίας σε οικόπεδο βρισκόμενο στον Άλιμο, β) οικοδομικής άδειας κατηγ. 3 της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Αλίμου για την εν λόγω ανεγειρόμενη πολυκατοικία και γ) πράξης προέγκρισης της συγκεκριμένης άδειας. Η υπό κρίση υπόθεση κρατείται και εκδικάζεται από το ΣτΕ, για λόγους οικονομίας της δίκης και λόγω συνάφειας των πράξεων αυτών με την πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων (περί έγκρισης υπό όρους των εκσκαφών), για την οποία αρμόδιο είναι το Συμβούλιο της Επικρατείας. Ειδικότερα, το επίδικο ακίνητο βρίσκεται εντός του Ο.Τ. … του εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως του Δήμου Αλίμου με χρήσεις γης γενική κατοικία και εκτός των ορίων του αρχαιολογικού χώρου, ο οποίος κηρύχθηκε και οριοθετήθηκε με σχετική απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού, και, συγκεκριμένα, σε απόσταση 270 μ. από το αρχαίο λατομείο και 355 μ. από τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του προϊστορικού περιβόλου, χωρίς να υφίσταται οπτική επαφή του ακινήτου αυτού με τον λόφο και τον αρχαιολογικό χώρο. Με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται η αντισυνταγματικότητα συγκεκριμένων διατάξεων του Ν.Ο.Κ. (10 §1 περ. β΄, 15 § 8, 19 § 2 περ. α΄, 25 §1), σε εφαρμογή των οποίων εκδόθηκε η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια, δεδομένου ότι παρέχουν συλλήβδην σε όλη την επικράτεια, ανεξαρτήτως της φυσιογνωμίας εκάστης περιοχής, τη δυνατότητα αύξησης του ανώτατου επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης και του ανώτατου επιτρεπόμενου ύψους στις ανεγειρόμενες οικοδομές, κατά παράβαση των ειδικών διατάξεων που έχουν θεσπισθεί με προεδρικά διατάγματα για κάθε περιοχή. Κατά το Δικαστήριο, η αιτιολογία της προσβαλλόμενης οικοδομικής άδειας και της έγκρισης του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής δεν είναι ειδική και ορισμένη, ενώ επισημαίνεται ότι οι συγκεκριμένες διατάξεις του Ν.Ο.Κ., καθορίζουν μεν το ανώτατο επιτρεπόμενο ύψος και τον ανώτατο επιτρεπόμενο συντελεστή δόμησης, όμως, δεν εφαρμόζονται αυτομάτως και ευθέως, ούτε επάγονται αυτοδικαίως αύξηση του συντελεστή δόμησης και του ύψους σε όλες συλλήβδην τις περιοχές της χώρας. Συνεπώς, η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια εσφαλμένως εφάρμοσε ευθέως τις διατάξεις του Ν.Ο.Κ., χωρίς σχετική τροποποίηση των ειδικών όρων δόμησης που έχουν ορισθεί κανονιστικώς για τον Δήμο Αλίμου. Περαιτέρω, δεν νοείται ως έλεγχος των προϋποθέσεων έκδοσης της οικοδομικής άδειας η έκδοση βεβαίωσης για τους όρους δόμησης της περιοχής από την Υ.ΔΟΜ. σε χρόνο προγενέστερο, απέχοντα ακόμα και μήνες (τρεις στην προκειμένη περίπτωση) πριν από την έκδοση της οικοδομικής άδειας, ούτε ο έλεγχος ορθής εφαρμογής από τους ελεγκτές δόμησης. Ερμηνεύοντας τη συνταγματική επιταγή του άρθρου 24 §§ 1-2 του Συντάγματος, ο κοινός νομοθέτης δύναται να τροποποιεί τις ισχύουσες πολεοδομικές ρυθμίσεις, εφόσον η εισαγόμενη νέα ρύθμιση αποσκοπεί στη βελτίωση των συνθηκών διαβιώσεως των κατοίκων, δεδομένης -μάλιστα- της απαγόρευσης λήψης μέτρων που επιφέρουν επιδείνωση των όρων διαβιώσεως και υποβάθμιση του υπάρχοντος φυσικού ή του διαγραφομένου από την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία οικιστικού περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου, τόσο η Διοίκηση, όσο και ο κοινός νομοθέτης οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τα πορίσματα και τις εφαρμογές των επιστημών της χωροταξίας και της πολεοδομίας, αλλά και κάθε άλλης επιστήμης που αφορά στη συγκεκριμένη ρύθμιση, με γνώμονα τον «σχεδιασμό με φιλοπεριβαλλοντικά κριτήρια, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου» (κατά τις αιτιολογικές εκθέσεις των Ν. 4067/2012 και Ν. 4759/2020). Στην υπό κρίση υπόθεση, νομοθετική ρύθμιση με τέτοιο περιεχόμενο είναι συνταγματικώς επιτρεπτή μόνον εφόσον έχει ψηφισθεί μετά από εκτίμηση ειδικής για την προτεινόμενη ρύθμιση επιστημονικής μελέτης, ενώ λαμβάνονται υπόψη μόνον επικουρικώς οι λόγοι που ανάγονται στην υφιστάμενη πραγματική κατάσταση, καθώς και στην εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων. Η κατ’ εφαρμογήν των προς ερμηνεία διατάξεων του Ν.Ο.Κ. δυνατότητα παρεκκλίσεων από τους ισχύοντες σε μια συγκεκριμένη περιοχή όρους δόμησης κατά την κατασκευή των κτηρίων μπορεί να οδηγήσει, κατ’ αποτέλεσμα, σε καταστρατήγηση του ανωτέρω διαμορφωθέντος νομολογιακού κανόνα, κατά τον οποίον οι γενικές διατάξεις του Ν.Ο.Κ. κατισχύουν των ειδικών πολεοδομικών διατάξεων μόνον εφόσον προβλέπουν μικρότερα (αυστηρότερα) ανώτατα αριθμητικά μεγέθη από αυτά που ορίζουν οι εν λόγω ειδικές διατάξεις. Τονίζεται ότι η έλλειψη ειδικής επιστημονικής μελέτης, με την οποία θα τεκμηριώνεται αν, ενόψει της φυσιογνωμίας, των ιδιαιτεροτήτων και των αναγκών του οικισμού όπου ευρίσκεται το ένδικο ακίνητο, το «προσδοκώμενο» περιβαλλοντικό όφελος, παρά την αύξηση της δόμησης και του ύψους που επέρχεται με τα κίνητρα, παραμένει σημαντικό για τον οικισμό ή, ενδεχομένως, μειώνεται, εξανεμίζεται, ή, ακόμη, καθίσταται επιζήμιο για τον τόπο, καθιστά ανέφικτη εκ μέρους του ακυρωτικού δικαστή τη στάθμιση μεταξύ των σκοπών δημοσίου συμφέροντος, με σκοπό την πρακτική εναρμόνισή τους. Δεδομένης της αντισυνταγματικότητας των επίδικων διατάξεων του Ν.Ο.Κ., καθώς παραμερίζουν τους ειδικούς όρους δόμησης που έχουν θεσπισθεί για τη συγκεκριμένη περιοχή του Δήμου Αλίμου, το Δικαστήριο έκανε δεκτή την αίτηση και ακύρωσε την προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια, παραπέμποντας την υπόθεση στην Ολομέλεια του ΣτΕ.