Πρόσφατη νομολογία


5 Δεκ 2024

ΕΣΡ 148/2024: Πρόστιμο σε βάρος YouTuber για προσβολή ηθικής & πνευματικής ανάπτυξης ανηλίκων & υποκίνηση σε βία & μίσος κατά ατόμων με πνευματική & σωματική υστέρηση

Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η πιθανή παραβίαση από τον ιδιώτη A του B της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας με την προβολή και ανάρτηση, σε κανάλι με το όνομα LEUTERIS TV, στην πλατφόρμα YouTube, και ειδικότερα στο … οπτικοακουστικού περιεχομένου που ενδεχομένως: α) προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, β) θέτει σε κίνδυνο την ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων, γ) προβάλλει σκηνές φυσικής και λεκτικής βίας, δ) ενθαρρύνει έμμεσα τη βία και το μίσος κατά πληθυσμιακών ομάδων. Σύμφωνα με το ΕΣΡ, οι πάροχοι μέσων επικοινωνίας υποχρεούνται να λαμβάνουν μέτρα για την προστασία των ανηλίκων από την προβολή οπτικοακουστικού περιεχομένου που μπορεί να έχει αρνητική επίπτωση στην ηθική και πνευματική τους ανάπτυξη. Κατά μείζονα λόγο θεωρείται ιδιαιτέρως επιβλαβής για την ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων η προβολή προτύπων και συμπεριφορών που προσβάλλουν την ανθρώπινη αξία και προσωπικότητα. Συνεπάγεται εξάλλου σαφείς κινδύνους για τους ανηλίκους η προβολή σκηνών φυσικής και λεκτικής βίας, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν η βία αυτή ασκείται απρόκλητα, έναντι καταβολής χρηματικού ανταλλάγματος από το κοινό και υπό το πρόσχημα της ψυχαγωγίας του, εναντίον προσώπων που φαίνονται να βρίσκονται σε φυσική ή/και σε πνευματική αδυναμία να υπερασπιστούν αποτελεσματικά τον εαυτό τους. Επίσης, οι πάροχοι μέσων επικοινωνίας υποχρεούνται να μην υποκινούν, έστω και με έμμεσο τρόπο, στη βία και το μίσος κατά προσώπων και πληθυσμιακών ομάδων. Αυτονοήτως, η προβολή περιεχομένου που υποκινεί, έστω και έμμεσα, στη βία και το μίσος κατά πληθυσμιακών ομάδων, στη βάση των ως άνω χαρακτηριστικών των προσώπων που τις αποτελούν, είναι επιβλαβής και για την ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων. Εν προκειμένω, ο εγκαλούμενος ενήργησε ως πάροχος περιεχομένου και οι ηλεκτρονικώς προβαλλόμενες και αναρτώμενες από αυτόν εκπομπές ενέπιπταν στην έννοια της υπηρεσίας οπτικοακουστικών μέσων. Είναι ειδικότερα προφανές ότι επρόκειτο για παροχή οπτικοακουστικού τύπου υπηρεσιών που φέρονταν να στοχεύουν στην ψυχαγωγία του κοινού, οι οποίες προσφέρονταν με οικονομικό σκοπό και έναντι καταβολής χρηματικού ανταλλάγματος και με τρόπο απολύτως οργανωμένο και συστηματικό που προσομοίαζε με την παροχή οπτικοακουστικού περιεχομένου από τους παραδοσιακούς παρόχους. Το γεγονός εξάλλου ότι η παροχή των οπτικοακουστικών αυτών υπηρεσιών γινόταν μέσω μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας είναι νομικώς αδιάφορο, εφόσον πληρούνταν πάντως οι νόμιμες προϋποθέσεις για τον χαρακτηρισμό των προβαλλόμενων εκπομπών ως «υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων» και του εγκαλουμένου ως «παρόχου μέσων επικοινωνίας». Επίσης, σύμφωνα με το ΕΣΡ, ο εγκαλούμενος έθεσε σε άμεσο κίνδυνο την ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων με την προβολή: i) σκηνών βασανισμού συμμετεχόντων προσώπων, ii) προτύπων και συμπεριφορών που προσβάλλουν κατάφωρα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, iii) σκηνών φυσικής και λεκτικής βίας. Άκρως επιβλαβές για την ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων ήταν και το γενικότερο πλαίσιο αυτών των εκπομπών, το οποίο επέτρεπε και ενθάρρυνε την καταβολή χρηματικού ανταλλάγματος από το κοινό προκειμένου να πραγματοποιηθούν κατά ορισμένων από τους συμμετέχοντες ενέργειες που συνιστούσαν βαρύτατη προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις, οι ενέργειες αυτές εμπεριείχαν την άσκηση φυσικής βίας και κατέληγαν στον βασανισμό των παθόντων με τη χρήση συσκευών ηλεκτρικής εκκένωσης. Το μήνυμα το οποίο εκπεμπόταν επομένως στους ανηλίκους ήταν ότι είναι νομικώς και ηθικώς επιτρεπτό να προσβάλλεται η ανθρώπινη αξία και προσωπικότητα και να υποβάλλονται άτομα σε βασανισμό έναντι καταβολής χρημάτων και ότι συνιστά μορφή ψυχαγωγίας η χρηματοδότηση συμπεριφορών βίαιων και προσβλητικών για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, με θύματα μάλιστα πρόσωπα ευρισκόμενα συνήθως σε κατάσταση σωματικής και πνευματικής υστέρησης. Επίσης, κρίθηκε ότι ενθάρρυνε τη βία και το μίσος κατά πληθυσμιακών ομάδων βάσει ιδίως της πνευματικής και σωματικής υστέρησης των μελών τους και των χαρακτηριστικών του χρώματος και της φυλής: α) επιτρέποντας την προβολή προσβλητικών για τους συμμετέχοντες μηνυμάτων από πρόσωπα που παρακολουθούσαν το πρόγραμμα και συμφωνώντας με το απαξιωτικό περιεχόμενο των μηνυμάτων αυτών, β) ασκώντας ο ίδιος και απαιτώντας και από άλλους να ασκήσουν φυσική και λεκτική βία κατά των συμμετεχόντων έναντι καταβολής χρηματικού ανταλλάγματος, γ) προβαίνοντας επανειλημμένως σε πράξεις βασανισμού αλλοδαπής γυναίκας μαύρου χρώματος και απαιτώντας και από άλλους να προβούν σε αντίστοιχες πράξεις εναντίον της. Κατά την κρίση της Αρχής, κάθε πάροχος περιεχομένου υποχρεούται κατά νόμον να λαμβάνει τα κατάλληλα κατά περίπτωση μέτρα για την προστασία των ανηλίκων από ακατάλληλο οπτικοακουστικό περιεχόμενο. Προβλέπεται μάλιστα ρητώς ότι  το πλέον επιβλαβές περιεχόμενο υπόκειται στα αυστηρότερα μέτρα. Δεν μπορούν επομένως οι πάροχοι να μεταθέσουν τη σχετική ευθύνη τους στους γονείς των ανηλίκων, οι οποίοι άλλωστε χρειάζονται πληροφόρηση για να κρίνουν ποιο περιεχόμενο είναι ακατάλληλο για παρακολούθηση από ανηλίκους. Το ίδιο άλλωστε το YouTube παρέχει στους παραγωγούς οπτικοακουστικού περιεχομένου που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες του αποτελεσματικά μέσα αποκλεισμού των ανηλίκων από ακατάλληλα βίντεο, μέσω ιδίως της ενεργοποίησης από αυτούς του μηχανισμού περιορισμού ηλικίας. Κατόπιν των ανωτέρω, λαμβάνοντας υπόψη τη βαρύτητα και την επαναληπτικότητα της παραβάσεως του εγκαλουμένου και τον πολύ μεγάλο αριθμό των θεάσεων που συγκέντρωσαν οι προβληθείσες και αναρτηθείσες από αυτόν οπτικοακουστικές εκπομπές, η Αρχή επέβαλε πρόστιμο συνολικού ύψους 160.000 ευρώ για προσβολή της ηθικής και πνευματικής ανάπτυξης των ανηλίκων και για υποκίνηση σε βία και μίσος κατά πληθυσμιακών ομάδων βάσει ιδίως της πνευματικής και σωματικής υστέρησης των μελών τους και των χαρακτηριστικών του χρώματος και της φυλής.


Σύνδεσμος

ΕΣΡ 148/2024 - Πλήρες κείμενο »