Η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου γνωμοδότησε σχετικά με το ζήτημα της επίδρασης επί του κύρους του συμβολαιογραφικού εγγράφου ως δημοσίου εγγράφου, της καταρτίσεως αυτού από κατά τόπο αναρμόδιο συμβολαιογράφο, κατόπιν ερωτήματος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείων Αθηνών - Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσου.

Όπως αναφέρεται στην υπ’ αριθμ. 3/2016 γνωμοδότηση του αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Παναγιώτη Καραγιάννη, η παράβαση της διάταξης του άρθρου 4 παράγραφος 1 του Ν. 2830/2000, που προβλέπει ότι «ο Συμβολαιογράφος ασκεί τα καθήκοντα του σε όλη την περιφέρεια του Ειρηνοδικείου στην οποία είναι διορισμένος, όπως κάθε φορά η περιφέρεια του Ειρηνοδικείου ορίζεται», δεν φαίνεται να δημιουργεί κατ’ αρχάς ακυρότητα (την οποία απαγγέλλει εν τέλει το δικαστήριο) με τον Συμβολαιογραφικό Κώδικα, μετά την απάλειψη της παραγράφου 2 του ως άνω άρθρου του. Παράλληλα τονίζεται ότι οι ακυρότητες εν γένει στην Ελληνική έννομη τάξη αποτελούν εξαιρετικό δίκαιο, δηλαδή, κατά κανόνα, ρητώς προβλέπονται λόγω του επαχθούς του χαρακτήρα τους.

Συγκεκριμένα, η Εισαγγελία επισημαίνει ότι «η διάταξη του άρθρου 442 του Κ.Πολ.Δ. που προβλέπει τις συνέπειες ως προς την αποδεικτική ισχύ δημοσίου εγγράφου, στην περίπτωση που το έγγραφο δεν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις των άρθρων 438 και 439 ιδίου Κώδικα, ουδόλως θίγει τα συμβόλαια, δια των οποίων κατά τον Αστικό Κώδικα (άρθρ. 369 αυτού) συνιστώνται, μετατίθενται ή και καταργούνται εμπράγματα δικαιώματα. Διότι εάν αυτή ήταν η βούληση του νομοθέτη θα είχε ρητώς εκφρασθεί περί τούτου είτε διατηρώντας σε ισχύ τη διάταξη του άρθρου 4 παράγραφος 2 Ν. 2830/2000 είτε με άλλες τυχόν διατάξεις. Τα ανωτέρω ενισχύονται από τα διαλαμβανόμενα στην Εισηγητική Έκθεση του Ν. 2915/2001 (άρθρ. 32§1) σχετικά με την κατάργηση της παραγράφου 2 του άρθρου 4 του Κώδικα Συμβολαιογράφων, κατά την οποία, όταν ο συμβολαιογράφος παραβίαζε την κατά τόπον αρμοδιότητά του προβλεπόταν ως κύρια συνέπεια η απόλυτη ακυρότητα της συμβολαιογραφικής πράξης. Η καταργούμενη ρύθμιση θεωρήθηκε αδικαιολόγητη και υπερβολική ως προς τις συνέπειές της, διότι η προβλεπόμενη κύρωση έπληττε τους αναίτιους δικαιοπρακτήσαντες».