24 Ιαν 2025
Προσφεύγουσα στην παρούσα υπόθεση είναι η Εκκλησία της Ελλάδος. Ο προσφεύγων οργανισμός διαχειρίζεται την ακίνητη περιουσία της Ιεράς Μονής Ασωμάτων Πετράκη, η οποία κατείχε τρεις εκτάσεις γης συνολικής έκτασης 31,9 εκταρίων στο νομό Αττικής. Το 1980 το Δημόσιο συμφώνησε με την προσφεύγουσα να μεταβιβάσει τμήματα των εκτάσεων αυτών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών για την κατασκευή πανεπιστημιακού νοσοκομείου εντός 10 ετών υπό τον όρο της διάθεσης αριθμού κλινών και παροχής δωρεάν υγειονομικής περίθαλψης στους ιερείς και στις οικογένειές τους. Η μεταβίβαση περιείχε διαλυτική αίρεση σε περίπτωση που δεν υλοποιηθούν οι όροι. Το νοσοκομείο δεν κτίστηκε, έτσι το 2013 η Εκκλησία ζήτησε από τον Υπουργό Οικονομικών να επιστρέψει την ακίνητη περιουσία στην παραπάνω Μονή. Στη συνέχεια άσκησε σχετική αγωγή. Στις 23 Απριλίου 2013 η Εκκλησία της Ελλάδος υπέβαλε αίτημα στον Υπουργό Οικονομικών με το οποίο ζητούσε να ανακηρυχθεί η Ιερά Μονή Ασωμάτων Πετράκη ιδιοκτήτρια της έκτασης των 31,9 εκταρίων. Το αίτημα διαβιβάστηκε επίσης στη Διεύθυνση Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος, η οποία απέστειλε τον φάκελο στη Διεύθυνση Δασών του Δήμου Αθηναίων ζητώντας τη διοικητική εξέταση του αιτήματος. Στις 21 Νοεμβρίου 2013, χωρίς να λάβει απάντηση στο αίτημά της, ο προσφεύγων Οργανισμός κατέθεσε αστική αγωγή ζητώντας από το Πρωτοδικείο Αθηνών (i) να αναγνωρίσει ότι είχε εκπληρωθεί η προϋπόθεση που επακολούθησε στην αρχική μεταβίβαση της κυριότητας, (ii) να κηρύξει ότι η Ιερά Μονή Ασωμάτων Πετράκη ήταν η ιδιοκτήτρια της εν λόγω έκτασης και (iii) να διατάξει την εκποίηση της έκτασης από το Ελληνικό Δημόσιο. Στις γραπτές παρατηρήσεις της, με ημερομηνία 5 Σεπτεμβρίου 2014, ο προσφεύγων Οργανισμός υποστήριξε ότι δεν ήταν υποχρεωμένος να προσκομίσει πιστοποιητικό Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), διότι το Ελληνικό Δημόσιο είχε στην κατοχή του την επίμαχη έκταση και, ως εκ τούτου, ήταν ο φορέας που όφειλε εκ του νόμου να προσκομίσει το πιστοποιητικό. Επικαλέστηκε περαιτέρω την απόφαση υπ’ αριθ. 2/2014 του Πρωτοδικείου Χανίων όσον αφορά την αντισυνταγματικότητα της εν λόγω απαίτησης. Στην απόφαση αυτή το δικαστήριο είχε κρίνει ότι το άρθρο 54Α § 5 του νόμου αριθ. 4174/2013 («Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας») που προέβλεπε την εν λόγω απαίτηση ήταν αντίθετο προς το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Η συζήτηση της αγωγής ενώπιον του Πρωτοδικείου Αθηνών κηρύχθηκε απαράδεκτη λόγω μη συμμόρφωσης προς την προϋπόθεση να προσκομιστεί πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ, να συμπεριληφθεί το επίδικο ακίνητο στις φορολογικές δηλώσεις της προηγούμενης πενταετίας και, ακολούθως, να καταβληθεί ο σχετικός φόρος ακίνητης περιουσίας. Επικαλούμενη το άρθρο 6 § 1 της ΕΣΔΑ, η προσφεύγουσα Εκκλησία της Ελλάδος ισχυρίστηκε ότι στερήθηκε την πρόσβαση σε δικαστήριο, καθώς τα εθνικά δικαστήρια είχαν κηρύξει απαράδεκτη την εκδίκαση της αστικής αγωγής της σχετικά με την κυριότητα του εν λόγω ακινήτου. Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ δεν αποδείχθηκε ότι το Δημόσιο εμποδίστηκε να εισπράξει τον σχετικό φόρο από την υπόχρεη προσφεύγουσα με άλλα μέσα. Επίσης, κρίθηκε ότι τα Ελληνικά δικαστήρια δεν τήρησαν τη δίκαιη ισορροπία μεταξύ του δικαιώματος πρόσβασης της προσφεύγουσας σε δικαστήριο και των επιδιωκόμενων νόμιμων σκοπών και η ανωτέρω προϋπόθεση που τέθηκε από το εθνικό δικαστήριο επέφερε δυσανάλογο περιορισμό του δικαιώματος πρόσβασης σε δικαστήριο. Κατόπιν τούτων, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ και επιδίκασε ποσό 6.000 ευρώ για ηθική βλάβη.
Ολόκληρο το κείμενο της απόφασης στα αγγλικά είναι διαθέσιμο εδώ.