Πρόσφατη νομολογία


1 Απρ 2025

ΔΕΕ C-42/24: Χρονικό σημείο έναρξης της προθεσμίας παραγραφής της παρατυπίας με σκοπό την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ

Το αιτούν δικαστήριο, Συμβούλιο της Επικρατείας (Ελλάδα), κατέθεσε στο ΔΕΕ αίτηση προδικαστικής απόφασης, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς μεταξύ της εταιρείας Εμπορική Σερρών ΑΕ – Εμπορίας και Διάθεσης Αγροτικών Προϊόντων (εταιρεία Εμπορική Σερρών) και του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων και του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σχετικά με την ανάκτηση οικονομικής ενίσχυσης που εισέπραξε η εταιρεία αυτή για την αγορά και εκκόκκιση μη εκκοκκισμένου βάμβακος. Η αίτηση αναφέρεται στην ερμηνεία του άρθρου 3 του Κανονισμού 2988/95 (ΕΚ, Ευρατόμ) του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 1995, σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και της αρχής της ασφάλειας δικαίου. Ως προς την υπόθεση, το έτος 2006 διενεργήθηκε έλεγχος στην έδρα της εταιρείας Εμπορική Σερρών, από τον οποίο προέκυψε ότι η ίδια δεν είχε καταχωρίσει κανένα στοιχείο πωλήσεων για 3.618 δέματα εκκοκκισμένου βάμβακος, που αντιστοιχούσαν σε περισσότερα από 750.000 χιλιόγραμμα εκκοκκισμένου βάμβακος, ενώ το έτος 2001 έλαβε οικονομικές ενισχύσεις από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΕΓΤΠΕ) για την αγορά και εκκόκκιση σύσπορου βάμβακος για την περίοδο 2000-2001 (έπαυσε τη δραστηριότητά της και τέθηκε σε εκκαθάριση τον Ιούνιο του 2001). Ως εκ τούτου, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων εξέδωσε απόφαση περί ανάκτησης της ενίσχυσης που είχε καταβληθεί στην εταιρεία Εμπορική Σερρών για ποσό ύψους 322.568,90 ευρώ, το οποίο αντιστοιχούσε στα 3.618 δέματα εκκοκκισμένου βάμβακος. Κατά την ευρωπαϊκή έννομη τάξη, τα κράτη μέλη διαθέτουν ευρεία εξουσία εκτίμησης ως προς τον καθορισμό μεγαλύτερων προθεσμιών παραγραφής, τις οποίες προτίθενται ενδεχομένως να εφαρμόσουν, υπό την επιφύλαξη της τήρησης των γενικών αρχών του δικαίου της Ένωσης, στις οποίες συγκαταλέγεται η αρχή της αναλογικότητας (άρ. 3 §3 Καν. 2988/95). Ειδικότερα, η τήρηση της αρχής της αναλογικότητας συνεπάγεται ότι η εφαρμογή μεγαλύτερης εθνικής προθεσμίας παραγραφής δεν πρέπει να τίθεται πέραν του αναγκαίου μέτρου για την επίτευξη του σκοπού της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Το ΔΕΕ με τη νομολογία του έχει δεχθεί ότι πενταετής προθεσμία παραγραφής, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, προδήλως δεν βαίνει πέραν του αναγκαίου μέτρου προκειμένου να παρασχεθεί στις αρμόδιες αρχές η δυνατότητα να προβούν σε δίωξη των παρατυπιών που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, δεδομένου ότι η προθεσμία αυτή είναι κατά ένα μόλις έτος μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη στο άρθρο 3 §1 του Καν. 2988/95, και εξ αυτού συνάγεται ότι η εν λόγω προθεσμία είναι σύμφωνη προς την αρχή της αναλογικότητας. Περαιτέρω επισημαίνεται ότι η αρχή της ασφάλειας δικαίου αντιτίθεται, κατ’ αρχήν, στη δυνατότητα των δημόσιων αρχών να ασκούν χωρίς κανέναν χρονικό περιορισμό τις εξουσίες τους προς άρση μιας παράνομης κατάστασης. Ο καθορισμός όμως της ημερομηνίας κατά την οποία οι εθνικές αρχές διαπιστώνουν παρατυπία ως χρονικού σημείου έναρξης της προθεσμίας παραγραφής θα αντέβαινε στον σκοπό που επιδιώκεται με τη θέσπιση μηχανισμού παραγραφής των παραβάσεων του Κανονισμού 2988/95. Συνεπώς, το άρθρο 3 §3 του Καν. 2988/95, ερμηνευόμενο υπό το πρίσμα της αρχής της ασφάλειας δικαίου, δεν επιτρέπει στα κράτη μέλη να παρεκκλίνουν από το χρονικό σημείο έναρξης της προθεσμίας παραγραφής που προβλέπεται στον Κανονισμό, ενώ το χρονικό αυτό σημείο ορίζεται απαρέγκλιτα ως η ημερομηνία διάπραξης της παρατυπίας ή, σε περίπτωση επαναλαμβανόμενης ή διαρκούς παρατυπίας, ως η ημερομηνία κατά την οποία έπαυσε η παρατυπία. Όπως παγίως έχει κρίνει το ΔΕΕ με τη νομολογία του, σε περίπτωση εφαρμογής μεγαλύτερης εθνικής προθεσμίας παραγραφής δυνάμει του άρθρου 3 §3, η απόλυτη προθεσμία παραγραφής που προβλέπεται στο άρθρο 3 §1, δ΄ εδάφιο, του Κανονισμού συμπληρώνεται κατά τη λήξη χρονικού διαστήματος, ίσου τουλάχιστον με το διπλάσιο της μεγαλύτερης αυτής προθεσμίας παραγραφής. Καταληκτικά, το ΔΕΕ έκρινε ότι το άρθρο 3 §1, §3 του Κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) 2988/95 του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 1995, σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ερμηνευόμενο υπό το πρίσμα της αρχής της ασφάλειας δικαίου, έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία καθορίζει προθεσμία παραγραφής μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη στο ίδιο άρθρο 3 §1, υπό την επιφύλαξη της τήρησης της αρχής της αναλογικότητας. Αντιθέτως, οι διατάξεις αυτές αντιτίθενται σε εθνική ρύθμιση η οποία προβλέπει ότι η εν λόγω προθεσμία παραγραφής αρχίζει να τρέχει από την ημερομηνία κατά την οποία οι εθνικές αρχές διαπίστωσαν παρατυπία υπό το πρίσμα των διατάξεων του ως άνω κανονισμού. Περαιτέρω απεφάνθη ότι το άρθρο 3 §1, δ΄ εδάφιο, του Κανονισμού 2988/95 έχει την έννοια ότι, όταν κράτος μέλος έχει χρησιμοποιήσει τη δυνατότητα που του παρέχει το άρθρο 3 §3 του Καν. να ορίσει προθεσμία παραγραφής μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη στο άρθρο 3, §1, α΄ εδάφιο, τετραετή προθεσμία παραγραφής, η απόλυτη προθεσμία παραγραφής του άρθρου 3 §1, τέταρτο εδάφιο, του κανονισμού πρέπει να υπολογίζεται βάσει της μεγαλύτερης ως άνω προθεσμίας.


Σύνδεσμος

ΔΕΕ C-42/24 της 6.2.2025, Αίτηση προδικαστικής απόφασης, Εμπορική Σερρών ΑΕ – Εμπορίας και Διάθεσης Αγροτικών Προϊόντων κατά Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων - Πλήρες κείμενο »