Κ. Φουντεδάκη, Φυσικό πρόσωπο και προσωπικότητα στον Αστικό Κώδικα, 2012
Τα ζητήματα του φυσικού προσώπου και της προστασίας της προσωπικότητας είτε εξετάζονται (κατ’ ανάγκη συνοπτικά) στα συγγράμματα και υπομνηματιστικά έργα των Γενικών Αρχών είτε, ανά επιμέρους θέματα, αποτελούν αντικείμενο ειδικών, συχνά εκτενών, μελετών. Από την άλλη μεριά, εντυπωσιάζει ο τεράστιος αριθμός και η ποικιλία των ελληνικών δικαστικών αποφάσεων που ασχολούνται με την αστική προστασία της προσωπικότητας. Έτσι, ένα βιβλίο που επιχειρεί μια συνολική εποπτεία των ρυθμίσεων του ΑΚ για το πρόσωπο και την προσωπικότητα και του σχετικού προβληματισμού αποτελεί μια επιστημονική πρόκληση και καλύπτει ένα πραγματικό κενό στην ελληνική βιβλιογραφία. Οι βασικοί άξονες πάνω στους οποίους κινείται το βιβλίο είναι: η προσπάθεια συστηματικής ερμηνείας των άρθρων 57-59 ΑΚ, με την έννοια της διαμόρφωσης μιας γενικής θεωρίας για την αστική προστασία της προσωπικότητας στο ελληνικό δίκαιο· η έμφαση της ανάλυσης, από τον απεριόριστο αριθμό των αναφυόμενων ζητημάτων, σε εκείνα που είναι αντικείμενο αμφισβήτησης ή που εντάσσονται στον πιο σύγχρονο προβληματισμό για το πρόσωπο και την προσωπικότητα· η προσπάθεια σύνδεσης της ανάλυσης με την πιο πρόσφατη ελληνική νομολογία και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Σε αυτό το πλαίσιο, το βιβλίο καλύπτει μια τεράστια ποικιλία ζητημάτων: Στο πρώτο μέρος εξετάζονται η έννοια και η ικανότητα δικαίου του φυσικού προσώπου, η έναρξη του προσώπου, ο κυοφορούμενος (άρθρ. 36 ΑΚ: έννοια, σχέση με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, αξιώσεις επί θανάτωσης κυοφορουμένου, αξιώσεις αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης υπέρ κυοφορουμένου), η έννοια και η απόδειξη του θανάτου, η αφάνεια, η κατοικία. Στο δεύτερο μέρος, που είναι αφιερωμένο στην προστασία της προσωπικότητας, αναλύονται η ιστορική εξέλιξη και τα χαρακτηριστικά της προστασίας στον ΑΚ και οι προστατευόμενες εκδηλώσεις της προσωπικότητας. Έμφαση δίνεται σε θέματα όπως η προστασία της ζωής και η ευθανασία, η προστασία της σωματικής ακεραιότητας και υγείας, ο προβληματισμός της συναίνεσης σε ιατρικές πράξεις και της κλινικής έρευνας σε ανθρώπους, η νομική αντιμετώπιση του ανθρώπινου σώματος, των οργάνων και ιστών του, του γεννητικού υλικού, του γονιδιώματος και του γονιδίου, η προστασία της εικόνας, της φωνής, της ιστορίας, της οικογενειακής ζωής και της τιμής, η προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και η σχέση της με την προστασία του ιδιωτικού βίου, η προστασία του περιβάλλοντος με εφαρμογή διατάξεων του ΑΚ, οι προσβολές της προσωπικότητας μέσω του Διαδικτύου, ο προβληματισμός της διαχείρισης στοιχείων της προσωπικότητας με περιουσιακή αξία (right of publicity) και η νομική αντιμετώπιση του δυσχερούς προβλήματος των «ανεπιθύμητων» γεννήσεων και της «ζωής από σφάλμα» (wrongful life). Επίσης αναφορά γίνεται και στις ειδικές περιπτώσεις της μεταθανάτιας προστασίας της προσωπικότητας και της προστασίας του ονόματος.
Εξετάζονται οι προϋποθέσεις της προστασίας της προσωπικότητας, με επίκεντρο την έννοια της παράνομης προσβολής. Ιδιαίτερα αναλύονται τα ζητήματα της συναίνεσης στην προσβολή της προσωπικότητας και της στάθμισης του δικαιώματος στην προσωπικότητα με άλλα δικαιώματα και συμφέροντα, με ειδική αναφορά στις προσβολές της τιμής, της εικόνας και του ιδιωτικού βίου μέσω του τύπου και των ΜΜΕ, καθώς και στη σχέση του δικαιώματος στην προσωπικότητα με την ελευθερία της τέχνης και της επιστήμης. Τέλος παρουσιάζονται οι αξιώσεις του προσώπου από την προσβολή της προσωπικότητας, όπως ιδίως η αξίωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης (προϋποθέσεις, έλεγχος με βάση την αρχή της αναλογικότητας) και αντιμετωπίζονται ειδικά δυσχερή ζητήματα αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης, που αφορούν τις προσβολές δια του τύπου, τα προσωπικά δεδομένα, την οικονομική εκμετάλλευση στοιχείων της προσωπικότητας, τις ανεπιθύμητες γεννήσεις.
Το βιβλίο έχει αναλυτικό πίνακα περιεχομένων και βιβλιογραφίας, καθώς και λημματικό ευρετήριο.
Διαθέσιμο σε:
